در یک مطالعه جدید که به رهبری هان ژانگ از دانشگاه میشیگان (واقع در شهر آن آربور) صورت پذیرفت، محققان انواع مختلف حواس پرتی را در بیش از 1000 شرکت‌کننده، بررسی کردند. در این مطالعه از لحاظ آماری، معیار جدیدی به نام “عامل d” کشف شد. محققان بر این باورند که این فاکتور می‌تواند بر گرایش عمومی افراد به بیماری حواس‌پرتی و اختلال بیش فعالی/ نقص توجه (ADHD) تاثیرگذار باشد. یافته‌های این مطالعه در مجله Open Access (دسترسی آزاد برای عموم) PLOS ONE منتشر شد.
پیشینه مطالعات متمرکز بر “حواس پرتی”
تحقیقات پیشین، انواع مختلفی از حواس‌پرتی از جمله “محرک‌های بیرونی، تفکر منفی تکراری و خیال‌پردازی” را مورد بررسی قرار داده‌اند. برخی از مطالعات، احتمال وجود یک “عامل مستعد ذاتی” دخیل در حواس‌پرتی را پیشنهاد کرده‌اند، اما شواهدی که از وجود چنین عاملی حمایت می‌کند محدود بوده است و اکثر مطالعات طیف گسترده‌ای از حواس‌پرتی‌ها از جمله موارد مرتبط با اختلال بیش فعالی یا همان ADHD را در بر نگرفته‌اند.
روش مطالعه و یافته‌ها
ژانگ و تیم تحقیقاتی او به منظور درک عمیق‌تر انواع مختلف حواس‌پرتی و ارتباط بالقوه آنها با اختلال بیش فعالی، ضمن تهیه مجموعه‌ای جامع از یک پرسشنامه واحد، آنها را در اختیار 1220 شرکت‌کننده قرار دادند. هدف این پرسشنامه ارزیابی مستعد بودن شرکت‌کنندگان به درگیر شدن در انواع مختلفی از حواس پرتی در زندگی روزمره آنها بود.
سوالات این پرسشنامه مواردی مانند “مشکل تمرکز در هنگام تلویزیون دیدن یا غرق شدن در رویاپردازی” را در بر می‌گرفت. علاوه بر این، در این پرسشنامه علائمی از بیش فعالی و تمرکز بیش از حد یا هایپرفوکوس (تمرکز شدید در مدتی طولانی که اغلب در مبتلایان به اختلال بیش فعالی مشاهده می‌شود) مورد ارزیابی قرار گرفتند.
پس از تجزیه و تحلیل پاسخ‌های شرکت کنندگان، محققان به 3 عامل کلیدی و متمایز “حواس پرتی ناشی از عوامل بیرونی، افکار مزاحم ناخواسته، و سرگردانی ذهنی” که به صورت الگووار در پاسخنامه‌ها تکرار شده بود، دست یافتند. محققان مدعی‌اند که با استفاده از یک عامل واحد سطح بالاتر یعنی “عامل d” می‌توان به روابط آماری میان این 3 عامل دست یافت.
محققان با تجزیه و تحلیل پیشرفته و مضاعف روی داده‌های به دست آمده، به پیوندی عمیق میان “عامل d” با علائم اختلال بیش فعالی دست پیدا کردند. علاوه بر این، مشخص شد که “عامل d” با اختلال “تمرکز بیش از حد” مرتبط است و این اختلال می‌تواند منعکس‌کننده و مظهر ابتلاء به بیماری “حواس‌پرتی” باشد.
نتیجه‌گیری مطالعه
این یافته‌ها به درک عمیق‌تر بیماری “حواس‌پرتی” و ارتباط آن با اختلال بیش فعالی کمک می‌کنند. نویسندگان این مطالعه بر اهمیت انجام تحقیقات بیشتر و برگزاری آزمون‌های وظایف یا رفتاری به منظور “بررسی ماهیت عامل d، رابطه آن با بیش فعالی و درک بهتر این موضوع” تاکید دارند.
در نهایت، نویسندگان این مطالعه یافته مهم خود را برجسته می‌کنند:
در این مطالعه، ما یک عامل درجه بالاتر که می‌تواند به عنوان یک ویژگی حواس پرتی عمومی تفسیر شود، را شناسایی کردیم. افرادی که به امتیاز بالاتری در “حواس پرتی عمومی” دست پیدا کردند، در موقعیت‌های مختلف، حواسشان (نسبت به غیر مبتلایان) بسیار آسان‌تر پرت می‌شود.
منبع: SciTechDaily
