در دنیای امروز انواع تست‌های روانشناختی و تست روانشناسی وجود دارد، که هر کدام از آنها وقتی به درستی اجرا و ارزیابی شوند، ابزار دقیقی هستند که برای تشخیص و درمان شرایط سلامت روان استفاده می‌شوند.
وقتی کلمات “تست روانشناختی” را می‌شنوید، انواع سؤالات و افکار ممکن است در ذهن شما خطور کند.
آنها چه خواهند پرسید؟ آیا پاسخ های من درست یا غلط تلقی می‌شوند؟ اگر پاسخ‌های من اشتباه باشد، چه چیزی در مورد من می‌گوید؟
وحشت نکنید.
روانشناسان به همان روشی که پزشکان از کارهای آزمایشگاهی، اشعه ایکس و معاینات فیزیکی استفاده می‌کنند، از این تست و ارزیابی‌های روانشناختی استفاده می‌کنند: برای تعیین علت علائم شما و توصیه درمان، در صورت لزوم.
در ادامه درباره انواع این تست‌ها و کاربرد آنها توضیح خواهیم داد.
تست روانشناسی چیست؟
تست روانشناسی اساس درمان سلامت روان است. این ابزارها اغلب برای اندازه گیری و مشاهده رفتارها، احساسات و افکار یک فرد استفاده می‌شوند.
این تست‌ها معمولا توسط روانشناس انجام می‌شود که نتایج را برای تعیین علت، شدت و مدت علائم شما ارزیابی می‌کند. این آنها را در ایجاد یک برنامه درمانی که نیازهای شما را برآورده می‌کند، راهنمایی می‌کند.
آزمون‌ها می‌توانند عینی یا تصویری باشند:
تست عینی شامل پاسخ دادن به سوالات با پاسخ های مجموعه ای مانند بله / خیر یا درست / غلط است؛ در صورتی که تست فرافکنی، پاسخ به محرک‌های مبهم را به امید کشف احساسات پنهان و درگیری‌های درونی ارزیابی می‌کند.
هر دو بینش ارزشمندی در مورد علائم شما ارائه می‌دهند و به روانشناسان کمک می‌کنند تا سطح کلی عملکرد و ناراحتی شما را ببینند.
آزمون‌های روانشناختی می‌توانند شامل آزمون‌های رسمی یا «مرجع هنجاری» برای سنجش توانایی شما در درک مفاهیم مختلف باشند. آنها می‌توانند در قالب چک لیست و پرسشنامه ارائه شوند.
هر معیار آزمون، قابلیت اطمینان، اعتبار و عینیت لازم را برای جلوگیری از سوگیری در امتیازدهی یا تفسیر نتایج شما را تضمین می‌کند.
در طی یک ارزیابی روانشناختی، تست‌ها ممکن است برای کمک به تشخیص و درمان شرایط سلامت روان مورد استفاده قرار گیرند. ارزیابی‌ها شامل آزمون‌های استاندارد و همچنین آزمون‌های غیررسمی مانند:
- نظرسنجی ها
- مصاحبه های بالینی
- داده های مشاهده ای
- معاینات پزشکی
- سابقه تحصیلی و پزشکی
انواع تست‌های روانشناسی
روانشناسان از تست برای بررسی عوامل مختلفی از جمله هوش هیجانی، شخصیت، استعداد ذهنی و عملکرد عصبی استفاده می‌کنند.
در اینجا نگاهی عمیق تر به انواع تست‌های موجود و رایج ترین تست‌های مورد استفاده برای هر دسته آورده شده است.
نوع تست ها و اندازه گیری ها
۱. تست هایی که رفتارها، احساسات، نگرش و ویژگی های رفتاری و محیطی را اندازه گیری می‌کند.
مثال تست: پرسشنامه شخصیت پایه (BPI)، پرسشنامه 16 عامل شخصیت یا تست نئو
۲. ارزیابی‌هایی که پیشرفت، علایق فکری، دستاوردها و توانایی‌های شناختی پاسخ‌دهندگان را اندازه‌گیری می‌کند.
مثال تست: باتری روانی آموزشی وودکاک-جانسون، آزمون پیشرفت تحصیلی کافمن (K-TEA)، تست انتخاب رشته
۳. آزمون‌هایی که نگرش دیدگاه های پاسخ دهندگان را بر اساس میزان موافقت یا مخالفت آنها با یک جمله اندازه گیری می‌کند.
مثال تست: مقیاس لیکرت، مقیاس تورستون
۴. آزمون هایی که استعداد، توانایی ها، مجموعه مهارت ها و پیش بینی موفقیت های آینده را اندازه گیری کنید.
مثال تست: آزمون استدلال تصویری، آزمون استدلال انتزاعی، تست استعدادیابی
۵. تست‌های هوش هیجانی که پاسخ‌های هیجانی مانند خشم، غم، شادی و تکانشگری را اندازه‌گیری می‌کند.
مثال تست: شهردار-سالوی-کاروسو ال آزمون (MSCEIT)، پرسشنامه شایستگی عاطفی و اجتماعی
۶. تست‌های هوش نیز ناتوانی‌های یادگیری ذهنی/رشدی را اندازه گیری می‌کند.
مثال تست: آزمون پیشرفت فردی وکسلر، مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر، هوش غیرکلامی جهانی
۷. تست‌های عصب‌روان‌شناختی که توانایی‌های شناختی مانند حافظه، زبان و عملکرد اجرایی را اندازه‌گیری می‌کنند.
مثال تست: پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب بک، آزمون سریع آمونز
تست های فرافکنی نیز برای اندازه گیری بازخورد از تأثیرات خارجی برای شناسایی احساسات / تعارضات تحقق نیافته استفاده می‌شوند.
مثال تست: تست لکه جوهر رورشاخ، تست تشخیص موضوعی (TAT)
تست‌های مشاهده (مستقیم) نیز برای اندازه گیری رفتار قابل مشاهده فوری هستند. این طور تست‌ها در یک محیط آزمایشگاهی، بالینی یا طبیعی انجام می‌شود.
از تست روانشناسی چگونه برای ارزیابی روانشناختی استفاده می‌شود؟
ارزیابی روانشناختی (که به عنوان تست روانشناختی نیز شناخته می‌شود)، برای کمک به روانشناس برای درک بهتر فرد و ارائه بینش‌های ارزشمند در مورد رفتار، مهارت‌ها، افکار و شخصیت فرد انجام می‌شود. تست روانشناختی معمولا شامل تست هوش، تست شخصیت و تست مهارت و سایر زمینه‌ها می‌شود.
ارزیابی روانشناختی هرگز بر روی یک نمره یا یک آزمون متمرکز نیست. هر فرد دارای طیف وسیعی از شایستگی ها است که می‌توان آنها را از طریق روش های مختلفی ارزیابی کرد. وظیفه یک روانشناس این است که شایستگی ها و محدودیت های فرد را ارزیابی کند و در مورد آنها به شیوه ای عینی اما مفید گزارش دهد.
یک گزارش ارزیابی روانشناختی نه تنها به نقاط ضعفی که در تست روانشناسی پیدا می‌شود، بلکه نقاط قوت فرد را نیز یادداشت می‌کند.
تعدادی از اصول اصلی وجود دارد که پایه و اساس ارزیابی روانشناختی را تشکیل می‌دهد:
- آزمون ها نمونه هایی از رفتار هستند.
- آزمایش‌ها مستقیماً ویژگی‌ها یا ظرفیت‌ها را آشکار نمی‌کنند، اما ممکن است امکان استنباط‌هایی را درباره فرد مورد بررسی، فراهم کنند.
- آزمون ها باید پایایی و اعتبار کافی داشته باشند.
- نمرات آزمون و سایر عملکردهای آزمون ممکن است تحت تأثیر وضعیت های موقتی خستگی، اضطراب یا استرس قرار گیرند. همچنبن اختلال در خلق و خو یا شخصیت؛ یا آسیب مغزی نیز ممکن است در نتایج تاثیر بگذارد.
- نتایج آزمون باید با توجه به پیشینه فرهنگی، زبان اصلی و هر گونه ناتوانی فرد تفسیر شود.
- نتایج آزمون به همکاری و انگیزه فرد بستگی دارد.
- تست روانشناسی که مدعی سنجش توانایی یکسان هست، ممکن است نمرات متفاوتی را برای آن توانایی ایجاد کنند.
- نتایج آزمون باید در رابطه با سایر داده‌های رفتاری و اطلاعات تاریخچه مورد تفسیر شود، نه به صورت مجزا.
ارزیابی روانشناختی ابزار قدرتمندی است، اما اثربخشی آن به مهارت و دانش فردی که تست روانشناسی را اجرا و تفسیر می‌کند بستگی دارد.
ارزیابی روانشناختی هنگامی که عاقلانه و با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد می‌تواند به فرد کمک کند تا بیشتر درباره خود بیاموزد و بینش های ارزشمندی به دست آورد. در صورت استفاده نامناسب، آزمایش روانشناختی می‌تواند فردی را که در حال گرفتن یک تصمیم مهم زندگی یا تصمیم در مورد درمان است گمراه کند و احتمالاً باعث آسیب شود.
روانشناسان خوب این را می‌دانند و در نوشتن گزارش ارزیابی روانشناختی، با زبانی دقیق و محتاطانه، بسیار دقت خواهند کرد.
چرا انجام تست‌های روانشناسی توصیه می‌شود؟
تست روانشناختی را می‌توان به دلایل متعددی از جمله تشخیص شرایط سلامت روان و شناسایی رفتارهای نگران کننده توصیه کرد. این به شما کمک خواهد کرد اولین قدم را در مسیر درمان و یا حتی پیشگیری بردارید.
با توجه به انجمن روانپزشکی آمریکا، علائم زیر ممکن است نشان دهنده نیاز به آزمایش روانشناسی باشد:
- افزایش کناره گیری اجتماعی
- عصبی بودن
- تغییرات در خلق و خوی
- اختلال در انجام وظایف عادی
- تغییر چشمگیر در عادات خواب و خوردن
- اختلال در تمرکز
اگر شما یا یکی از عزیزانتان هر یک از این موارد را تجربه می‌کنید، با یک متخصص سلامت روان تماس بگیرید. می‌توانید از دکمه زیر نیز برای رزرو وقت خود استفاده کنید.
کاربردهای تست و ارزیابی روانشناختی
آزمایش‌های روانشناختی ممکن است توسط محققان یا دانشمندان برای آزمایش فرضیه‌هایی درباره موضوعات مختلفی که همیشه به روانشناسی مرتبط نیستند، نیز استفاده شود.
۳ تا از کاربردهای دیگری که استفاده از تست روانشناسی عبارتند از:
- غربالگری متقاضیان کار
- توسعه سازمانی
- جایگاه تحصیلی
