در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی به پیشرفت‌های بسیاری دست یافته است. یک مطالعه که به‌تازگی توسط محققان دانشگاه مونتانا صورت گرفته، حاکی از پیشی گرفتن هوش مصنوعی از انسان، در تست‌های خلاقیت می‌باشد. به صورت دقیق‌تر، این مطالعه نشان می‌دهد که در آزمون‌های خلاقیت استاندارد، عملکرد چت جی پی تی (یک مدل از هوش مصنوعی) با عملکرد 1% از جامعه هدف (یعنی باهوش‌ترین افراد این آزمون)، برابری و مطابقت دارد.
طریقه انجام این تحقیق
در این مطالعه، از آزمون خلاقیت تورنس (TTCT)، که یک آزمون متداول در سنجش میزان خلاقیت می‌باشد، در راستای ارزیابی عملکرد ChatGPT بهره گرفته شد. در ابتدا، محققان 8 سوال متنوع را به چت جی پی تی ارائه داده و پاسخ‌های ارائه شده را ثبت نمودند. پس از آن، محققان اقدام به جمع‌آوری پاسخ‌های این 8 سوال از 24 دانشجو دانشگاه مونتانا کرده و سپس این پاسخ‌ها را با پاسخ‌های دریافت شده از 2700 دانشجو که در سراسر کشور در آزمون TTCT شرکت کرده بودند، مقایسه کردند.
در نهایت، تمامی پاسخ‌های به‌دست آمده، توسط مجموعه‌های خدماتی “سنجش آکادمیک” بررسی و نمره‌دهی شدند. لازم به ذکر است که مجموعه‌های سنجش آکادمیک از وجود پاسخ‌های ارائه‌شده توسط هوش مصنوعی در میان پاسخ‌های تحویل داده شده به آن‌ها، بی اطلاع بودند.
به طور کلی، آزمون TTCT از 2 بخش “ارزیابی شفاهی” و “ارزیابی گرافیکی” تشکیل شده است که هر 2 این ارزیابی‌ها، با تمرکز بر سنجش تفکر وا‌گرا (فرآیند فکری‌ای که در مغز انسان، مسئولیت تولید ایده را دارد) صورت می‌پذیرند.
ارزیابی شفاهی (زبانی)
در ارزیابی شفاهی (زبانی)، مجموعه‌ای از تصاویر یا اعلان‌های شفاهی به آزمون‌دهندگان ارائه و از آنان تقاضا می‌شود تا پاسخ‌های خود را به صورت کتبی ثبت نمایند. به‌طور مثال، در این ارزیابی با نشان دادن تصویری از یک رویداد (مسابقه) یا یک محصول، از آزمون‌دهندگان خواسته شد تا نتیجه رویداد را تخمین بزنند یا راه‌‌حل‌هایی برای بهبود و ارتقاء محصول نمایش داده شده، ارائه دهند. پس از آن، از پاسخ‌های ارائه شده در راستای ارزیابی سه ویژگی روان‌شناختی استفاده شد. این سه ویژگی عبارتند از:
- تسلط: سنجش “کثرت” ایده‌های ارائه شده، مرتبط با سوال
- اصالت: سنجش “میزان فی‌البداهه بودن” پاسخ‌های ارائه شده
- انعطاف‌پذیری: سنجش “تنوع” در طیف ایده‌های ارائه شده
ارزیابی گرافیکی
در این ارزیابی، از آزمون‌دهندگان تقاضا می‌شود تا با استفاده از رسم اشکال یا تصاویر، به سوالات پاسخ دهند. به عنوان مثال، ممکن است تا از آنان خواسته شود تا ادامه یک نقاشی را کشیده و آن را تکمیل کنند.
نتیجه مطالعه
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در این آزمون، خلاقیت به کار گرفته شده در پاسخ‌های هوش مصنوعی با پاسخ‌های ارائه شده توسط خلاق‌ترین افرادی که در این آزمون شرکت کرده‌اند، برابری می‌کند. در واقع، محققان اذعان دارند که در این آزمون خلاقیت، چت جی پی تی از بسیاری از دانشجویان شرکت‌کننده در سراسر کشور، عملکرد بهتری از خود نشان داده است. این نتیجه‌گیری، متخصصان بسیاری از جمله: اریک گوزیک، دستیار پروفسوری در دانشگاه مونتانا، را شگفت‌زده کرد.
اریک گوزیک می‌گوید:
انجام دادن کار‌ها به شیوه متفاوت برای من به معنای خلاقیت است. در یکی تعاریفی که درابطه با کار‌آفرینی است و من به آن علاقه دارم، گفته می‌شود که، اصل کار‌آفرین بودن، متفاوت اندیشیدن است. بنابراین، احتمال همکاری هوش مصنوعی با ما در به کار‌گیری از تفکر خلاق در فرآیند نوآوری و کسب و کار، از دید من، مسئله‌ای بسیار جالب به نظر می‌آید.
در مرحله ارزیابی شفاهی این آزمایش، چت جی پی تی توانست تا در 2 شاخص: “تسلط” و “اصالت” در صدر جدول ارزیابی، قرار بگیرد؛ اما از لحاظ شاخص “انعطاف‌پذیری”، امتیاز وی به 97% تنزل یافت. با استناد به سخنان گوزیک، در آینده نزدیک، از چت جی پی تی به عنوان موتور محرک نوآوری، بهره گرفته خواهد شد.
پیامدهای این تحقیق بر هوش مصنوعی
یافته‌های این پژوهش، پیامدهای بزرگی را برای آینده هوش مصنوعی و نقش آن در روند‌های خلاقانه، در پی دارد. در حالیکه، تاکنون از هوش مصنوعی در خلق آثار هنری مانند: “موسیقی و نقاشی” بهره گرفته شده است؛ محققان این مطالعه بر این باورند که بستر استفاده از هوش مصنوعی در خلق ایده‌های نوین و نوآورانه نیز فراهم می‌باشد. بنا به این امر، هوش مصنوعی قادر است تا در هر زمینه‌ای که در آن، نیاز به استفاده از یک ذهنیت خلاق وجود دارد (مانند: بازاریابی، تبلیغات و توسعه محصول) عملکرد شگفت‌انگیز و مثبتی را از خود بر جای بگذارد.
با این حال، این مطالعه سوالاتی را در مورد “نقش انسان در روند‌های خلاقانه” بر می‌انگیزد. به عنوان مثال، آیا با پیشرفته‌تر شدن هوش مصنوعی، جهان همچنان به خلاقیت انسان‌ها نیاز خواهد داشت؟ با استناد به گزارش Neuroscience News، کارشناسان این حوزه بر این باورند که هوش مصنوعی، به علت فقدان در یاد‌گیری و درک احساسات انسانی، همواره به انسان‌ها نیاز خواهد داشت. با این حال، برخی از کارشناسان دیگر، معتقدند که در آینده نه چندان درور، هوش مصنوعی و انسان‌ها، در یک حیطه و در کنار یکدیگر فعالیت خواهند کرد. در این سناریو، هوش مصنوعی مسئولیت خلق ایده و انسان مسئولیت اصلاح، بهبود و بهره‌گیری از این ایده‌ها را، بر عهده خواهند داشت.
آیا هوش مصنوعی می‌تواند انسان‌ها را در این نبرد، شکست دهد؟
در حالی که مطالعه فوق نمایان‌گر برتری 99 درصدی هوش مصنوعی نسبت به انسان‌ها، در خلاقیت، می‌باشد؛ در برخی از گزارش‌ها، ادعاتی مخالف این نتیجه‌گیری، مطرح شده است. در گزارشی درباره “بازاریابی بهتر” ادعا شده است که هوش مصنوعی نمی‌تواند انسان‌ها را در این حوزه، شکست دهد.
تهیه‌کننده این گزارش بر این باور است که اگر‌چه محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی محتوای خوبی ارزیابی شود؛ اما با این حال، این محتوا فاقد خلاقیت، تفاوت‌های ظریف و هوش هیجانی انسان است. با استناد به این گزارش، اگر‌چه ابزار‌های هوش مصنوعی قادرند تا محتوا را با سرعت و دقت بالایی تولید کنند؛ اما از لحاظ “عمق و بهره‌گیری از روش‌های پیچیده نوشتاری” نمی‌توانند نوشته‌هایی مشابه با مطالب نوشته‌شده به دست انسان، را تولید نمایند.
سه کارشناس از دانشگاه میشیگان- دیربورن با نام‌های “حافظ مالک” (پروفسور)، “سمیر رواش‌ده” (دانشیار پروفسور ) و “برهانو اشته” (پروفسور) بر این باورند که اگر‌چه هوش مصنوعی مزایا و قابلیت‌های بسیاری در انجام کار‌هایی عظیم را در بر دارد؛ اما توانایی شکست و جایگزینی با انسان‌ها در آینده را نخواهد داشت.
پل فورموسا، متخصص هوش مصنوعی و فلسفه فناوری نیز از این ادعا مطرح شده، حمایت می‌کند و مدعی است که در حال حاضر، هوش مصنوعی در سطحی بالا‌تر از هوش انسانی قرار دارد؛ اما با این وجود، نیاز است تا همواره از انسان‌ها در راستای کنترل هوش مصنوعی بهره گرفته شود.
علاوه بر این، استوارت راسل، محقق برجسته هوش مصنوعی دانشگاه کالیفرنیا برکلی در مرکز هوش مصنوعی سازگار با انسان،معتقد است که:
نگرانی اصلی در رابطه با هوش مصنوعی بسیار پیشرفته، ارتقاء و توسعه مرموزانه آن در هوشیاری یا همان خود‌آگاهی نیست؛ بلکه نگرانی اصلی، قابلیت اتخاذ تصمیمات مناسب، دقیق و سود‌مند توسط هوش مصنوعی است.
در نهایت، گفتنی است که تمامی کارشناسان بر یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن مسئله این است: “هوش مصنوعی به کمک انسان‌ها در جهت ارائه عملکرد صحیح از خود، نیاز دارد.”
نتیجه گیری:
مطالعه دانشگاه مونتانا نشان داده است که هوش مصنوعی می‌تواند در تست‌های خلاقیت بهتر از انسان‌ها عمل کرده و سوالاتی در مورد نقش انسان در گرایش‌های خلاقانه ایجاد کند. اما همانطور که هوش مصنوعی به پیشرفت خود ادامه می دهد، در نظر گرفتن پیامدهای خلاقیت انسان و راه‌هایی که هوش مصنوعی و انسان می‌توانند با یکدیگر برای تولید ایده‌های جدید و نوآورانه همکاری کنند، مهم خواهد بود. چندین متخصص بر این باورند که هوش مصنوعی ممکن است بتواند محتوای خوبی ایجاد کند، اما برای عملکرد صحیح به مداخلات انسانی نیاز دارد. بنابراین، انسان ها صرف نظر از اینکه هوش مصنوعی چه کاری می‌تواند انجام دهد، باید بر آن نظارت کنند.
منبع: Gizchina
