شکاف آفریقای شرقی (EAR) یکی از بزرگترین شکاف‌های قاره‌ای زمین، برای زمانی طولانی دانشمندان را متحیر کرده بود. اما اکنون تیمی از دانشمندان ویرجینیا تک توضیحی محتمل برای برای تغییرشکل‌های عجیبی که در سیستم شکاف آفریقای شرقی اتفاق می‌افتد ارائه کرده است.
تحلیل داده‌های ماهواره‌های GPS و مدلسازی رایانه‌ای این شکاف نشان داد که “African Superplume” مسئول این تغییر شکل است.
شکاف‌های قاره‌ای زمانی ایجاد می‌شوند که صفحات تکتونیکی از هم فاصله می‌گیرند. در این حالت، لیتوسفر (پوسته زمین) کشیده شده و لبه‌های آن از هم فاصله می‌گیرند. این اتفاقات منجر به تغییراتی در پوسته زمین می‌شود که معمولا عمود بر حرکت صفحات شکل می‌گیرند.
سارا استمپس (Sarah Stamps)، دانشیار دپارتمان علوم زمین ویرجینیا تک در بیانیه‌ای رسمی گفت:
اگر شما با چکش به بتونه Silly Putty ضربه برنید ممکن است بشکند و خرد شود. اما اگر آن را از طرفین بکشید، Silly Putty کش می‌آید. بنابراین در مقیاس‌های زمانی مختلف لیتوسفر زمین به شیوه‌های متفاوتی رفتار می‌کند.
با این حال شکاف آفریقای شرقی، تغییر شکل عجیبی را نشان می‌دهد. این مطالعه نشان می‌دهد که شکاف آفریقای شرقی هم دارای تغییر شکل‌های عمود بر حرکت صفحه و هم موازی حرکت صفحه است.
تا پیش از این فرض می‌شد که سیستم شکاف آفریقای شرقی صرفاً دارای تغییر شکل‌های عمود بر شکاف است. با این حال، پس از تحلیل این شکاف با حسگرهای GPS برای یک دهه، زمین شناسان تغییر شکل را کشف کرده‌اند که به موازات شکاف‌ها ایجاد شده بود.
در این بیانیه رسمی گفته شده:
تغییر شکل غیر معمول و موازی شکاف، ناشی از حرکت گوشته به سمت شمال مرتبط با African Superplume است؛ این برآمدگی عظیم گوشته در زیر جنوب غرب آفریقا شروع می‌شود، در سراسر قاره ادامه پیدا می‌کند و به شمال شرقی آفریقا می‌رود و هر چه به سمت شمال حرکت می‌کند سطحی‌تر می‌شود.
دانشمندان از شبیه سازی ترمومکانیکی سه بعدی برای بررسی دینامیک بنیادی شکاف آفریقای شرقی استفاده کرده‌اند. این مدلسازی ترمومکانیکی سه بعدی به مشخص کردن منبع تغییر شکل‌های موازی شکاف کمک کرد.
تغییر شکل غیرمعمول موازی شکاف نیز با استفاده از داده‌های جمع آوری شده از 30 ماهواره GPS که در 25 هزار کیلومتری زمین می‌چرخند، تجزیه و تحلیل شد.
نویسندگان این مطالعه تاکید کرده‌اند که اهمیت این تحقیقات برای این است که درک ما از فرایندهای پیچیده‌ای که سطح زمین را از طریق شکافتن قاره‌ای تغییر می‌دهد را بهبود می‌بخشد.
نتایج این مطالعات در نشریه Journal of Geophysical Research به چاپ رسیده است.
منبع: Interestingengineering
