قانون یک سوم در عکاسی چیست؟ آموزشی عکاسی حرفه ای با گوشی!

قانون یک سوم اولین قانون عکاسی است که هر مبتدی در نهایت بیشتر از سایر اصول از آن استفاده می‌کند. می‌توان به‌طور خلاصه گفت که قانون یک سوم در واقع روشی برای جلب چشم مخاطب به سمت هدف با کمک یک شبکه‌ی ۹ مربعی محسوب می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این قانون و نحوه‌ی استفاده از آن، با اِروتِک همراه باشید.

قانون یک سوم چیست؟

هدف اصلی قانون یک سوم در ترکیب‌بندی عکس‌های شما، تعادل است و این موضوع یکی از اساسی‌ترین دستورالعمل‌های عکاسی به حساب می‌آید. کادر خود را در قالب سه بخش افقی و سه بخش عمودی که توسط دو خط افقی و دو خط عمودی تقسیم شده‌اند در نظر بگیرید. هر المان جالبی در صحنه باید در امتداد یکی از این خطوط یا در یکی از تقاطع‌هایشان قرار گیرد تا عکس‌های پویاتری ثبت کنید.

دلیلی که قانون یک سوم در عکاسی جواب می‌دهد این است که طبق یافته‌های علمی، چشمان ما به‌طور طبیعی به سمت اجسامی کشیده می‌شوند که به‌جای قرارگیری در مرکز، کمی خارج از آن قرار داشته باشند. چهار نقطه‌ی متقاطع، مؤثرترین نقاط خارج از مرکز موردتوجه‌ی بصری به‌شمار می‌روند.

شاید جالب باشد بدانید که این اصطلاح برای اولین بار در کتاب «نکاتی درباره‌ی مناظر روستایی از زبان جان توماس اسمیت» در سال ۱۷۹۷ ذکر شد. قوانین اساسی دیگری نیز برای عکاسی وجود دارند که از ریاضیات و روان‌شناسی قرض گرفته شده‌اند.

نحوه‌ی استفاده از قانون یک سوم در عکاسی

قانون یک سوم، یک اصل دائمی نیست که باید همیشه به آن پایبند باشید و البته قرار دادن سوژه‌ی عکس خود در دور از مرکز همیشه عکس زیباتری به شما تحویل نخواهد داد!

قانون یک سوم را می‌توان برای هر سوژه‌ای استفاده کرد و این قانون به شما کمک می‌کند که قبل از کلیک کردن روی شاتر، به ترکیب‌بندی عکس توجه نشان دهید و عکس‌های یکنواخت خود را بهبود بخشید. استفاده از این قانون همچنین می‌تواند یک میانبر سریع برای عکاسی در زمان‌هایی باشد که وقت فکر کردن و کادربندی را ندارید.

استفاده از خطوط Grid در دوربین دیجیتالی یا گوشی

تقریباً تمامی دوربین‌ها، از جمله دستگاه‌های اندرویدی و آیفون‌ها، روی منظره‌یاب یا نمایشگر الکترونیکی خود دارای گرید (Grid) هستند و شاید لازم باشد که این ویژگی را به‌صورت دستی فعال کنید. جهت انجام این کار، به تنظیمات دوربین خود بروید و دنبال گزینه‌ای برای فعال کردن خطوط گرید بگردید. مراحل فعال یا غیرفعال کردن خطوط گرید در تنظیمات دوربین آیفون (که به‌طور پیش‌فرض فعال است) را در ادامه می‌توانید دنبال کنید:

1. تنظیمات آیفون را باز کنید.
2. به پایین لیست اسکرول کرده و بر روی دوربین (Camera) ضربه بزنید.
3. سوییچ «Grid» را در پایین بخش «Composition» فعال کنید.

نحوه‌ی استفاده از گرید و کراپ در فتوشاپ و لایت‌روم

همیشه می‌توانید عکس‌های خود را در نرم‌افزارهای ویرایش تصویر برش دهید و آن‌ها را با استفاده از قانون یک سوم بهبود بخشید. برنامه‌های فتوشاپ و لایت‌روم از لایه‌های راهنمایی‌کننده‌ی گرید بهره می‌برند که در بین این موارد، قانون یک سوم نیز شامل شده است. از خطوط گرید برای برش عکس خود استفاده نمایید تا جذاب‌ترین المان‌های عکس شما در راستای خطوط متقاطع قرار بگیرند. همچنین امکان شخصی‌سازی تنظیمات گرید و ساخت لایه‌ی مخصوص خود نیز در این برنامه‌ها وجود دارد.

نمایش خطوط گرید در فتوشاپ

وقتی که برنامه‌ی فتوشاپ باز است، دکمه‌های میانبر Ctrl + X در ویندوز یا Command + K در مک را همزمان فشار دهید تا به تنظیمات «Preferences» برسید. از فهرست سمت چپ بر روی «Guides, Grid & Slices» کلیک کنید و تنظیمات بخش گرید را به این شکل تغییر دهید:

1. برای گزینه‌ی «Gridline Every»، عدد ۱۰۰ درصد را وارد کنید و Subdivisions را نیز روی ۳ تنظیم نمایید.
2. بر روی «OK» کلیک کنید.
3. دکمه‌های «Ctrl + ‘» در ویندوز یا «Command + ‘» در مک را همزمان فشار دهید تا خطوط گرید را به تصاویر خود اضافه کنید.

شایان ذکر است که خطوط گرید را با پرکاربردترین ابزار فتوشاپ، یعنی کراپ (Crop)، نیز مشاهده خواهید کرد. وقتی که از طریق نوار ابزار فتوشاپ (یا با فشار دادن دکمه‌ی C صفحه‌کلید) کراپ را فعال می‌کنید، خطوط گریدِ قانون یک سوم به عکس شما اضافه می‌شوند.

نمایش خطوط گرید در برنامه‌ی Lightroom Classic

برنامه‌ی لایت‌روم نیز امکان برش تصویر با استفاده از خطوط گرید را در اختیار کاربران می‌گذارد. ابتدا عکس موردنظر خود را باز نمایید و بعد مراحل زیر را دنبال کنید:

1. از بالای صفحه به ماژول «Develop» بروید.
2. گزینه‌ی «Crop Overlay» را انتخاب کنید یا از کلید میانبر «R» استفاده نمایید.
3. جهت نمایش خطوط گرید بر روی عکس خود، مسیر Tools > Crop Guide Overlay را دنبال کرده و روی «Thirds» کلیک کنید.

قانون یک سوم در عمل

بیایید این قانون را در دو سناریوی رایج عکاسی، یعنی مناظر و پرتره‌ها، اعمال کنیم:

مناظر

اکثر اوقات ایجاد تعادل در عکس‌های مناظر کار دشواری به حساب می‌آید، چرا که در این عکس‌ها امکان حرکت دادن سوژه برای دست‌یابی به یک نقطه‌ی کانونی قوی وجود ندارد. با این وجود، قانون یک سوم همچنان در ایجاد جذابیت بصری مؤثر است. به‌طور مثال، می‌توانید در چنین عکس‌هایی افق را با یکی از خطوط متقاطع تراز کنید. از قرار دادن افق در مرکز کادر نیز پرهیز نمایید، چرا که معمولاً وقتی افق را در خط پایینی قرار می‌دهند که قصد انتقال وسعت آسمان را داشته باشند.

سایر المان‌های عکس شما (مانند درخت یا خانه) نیز می‌توانند در نزدیکی یکی از چهار نقطه‌ی تقاطع قرار داده شوند.

پرتره‌ها

اگرچه اکثر پرتره‌ها سوژه را در وسط کادر نگه می‌دارند، اما می‌توانید با قرار دادن سوژه‌ی خود دور از مرکز، پرتره‌های جالبی خلق کنید. چشم‌ها همیشه نقاط جالب توجهی هستند، پس باید آن‌ها را در امتداد تقاطع خطوط گرید قرار دهید. همچنین سعی کنید محور بدن فرد را نیز در امتداد یکی از خطوط عمودی گرید تراز نمایید و با استفاده از جهت نگاه، فرد را روی خط عمودی راست یا چپ کادربندی کنید.

چه زمانی نباید از قانون یک سوم استفاده کرد؟

قانون یک سوم با حرکات طبیعی چشمان ما در ارتباط است. می‌توان از این قانون در عکاسی به‌طور پیش‌فرض کمک گرفت و در ابتدا کمی در عکس گرفتن بهتر شد اما باید توجه داشته باشید که خود صحنه باید کادربندی شما را تعیین کند و نه برعکس.

سناریوهایی که در ادامه مطرح می‌شوند قوانینی قطعی و همیشگی نیستند اما موقعیت‌های زیادی پیش می‌آید که باید از استفاده از قانون یک سوم اجتناب کنید.

۱. وقتی که می‌خواهید کادر را پر کنید

رایج ترین جایگزین برای قانون یک سوم، قرار دادن نقطه‌ی کانونی عکس در مرکز محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، عکس‌های متقارنی مانند پرتره به فوکوس فوری و مستقیم روی سوژه‌ی اصلی نیاز دارند. در چنین شرایطی می‌توانید کادر را بدون نگرانی فریم با سوژه‌ی خود پر کرده و آن را در مرکز تصویر قرار دهید.

برخی عکس‌ها نظیر تصاویر معماری یا بخشی از یک ساختمان با الگوی تکرارشونده ممکن است بیش از یک نقطه‌ی فوکوس داشته باشند. اگر برخی از این نقاط روی خطوط متقاطع گرید قرار بگیرند، دیگر نیازی به استفاده از قانون یک سوم ندارید.

۲. برای عکس‌های اینستاگرامی

قرار دادن المان جالب توجه‌ در عکس برای تصاویر مربعی راهکار خوبی است و در این حالت، سوژه‌ی عکس از هر چهار گوشه به یک اندازه فاصله می‌گیرد و تقارن ایجاد خواهد کرد.

۳. در تصاویری با پس‌زمینه‌های شلوغ

وقتی که پس‌زمینه‌ی عکس شما شلوغ باشد، می‌توانید با خیال راحت قانون یک سوم را بشکانید. به‌طور مثال، هنگام عکس گرفتن از گل‌های متعددی که روی زمین قرار دارند یا جمعیت شلوغی که در یک نمایشگاه حضور پیدا کرده‌اند، از عمق میدان کم استفاده کنید و سوژه‌ی اصلی عکس را در مرکز قرار دهید.

۴. در مواقعی که خطوط هدایتگر بهتر جواب می‌دهند

خطوط هدایتگر یکی دیگر از تکنیک‌های ترکیب‌بندی تصویر محسوب می‌شوند. در تصویر بالا، مسیری چشم مخاطب را به سمت نقطه‌ی دوری از مرکز فریم هدایت می‌کند. اگر در این عکس از قانون یک سوم استفاده شده بود، نگاه شما از علف‌ها و درختان به سمت خانه‌ای که در دوردست‌ها قرار دارد کشیده نمی‌شد.

با نگاه به هر چیزی از طریق خطوط گرید، می‌توانید قانون یک سوم را در حافظه‌ی عضلانی خود تثبیت کنید. اما سعی داشته باشید که همیشه به یک قانون محدود نشوید و ترکیب‌بندی‌های مختلفی را موردآزمایش قرار دهید. ایده‌ی اصلی عکس بر هر چیز دیگری درباره‌ی آن غلبه می‌کند و اگر قصد انتقال ایده و داستان ضعیفی را داشته باشید، قانون یک سوم به کار شما نخواهد آمد.

منبع: Makeuseof