ماهواره‌های مدار زمین و فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) در دهه‌های اخیر چشم‌انداز جدیدی از زمین را به ما ارائه کرده‌اند. از حباب‌های آبی عجیبوغریب و دریای چرخان نقره‌ای گرفته تا آتشفشان‌های زیر دریا و کوه‌های یخ سرگردان. در اینجا برخی تصاویر از زمین که در سال 2022 از فضا ثبت و منتشر شده‌اند ارائه شده است. با اروتک همراه باشید.
1- سه دریاچه با سه رنگ مختلف در کنار هم!
ماهواره لندست 8 که متعلق به ناسا و سازمان زمین‌شناسی آمریکا است، تصویری با رنگ واقعی از سه دریاچه رنگارنگ در دره بزرگ ریفت اتیوپی (Rift Valley) ثبت کرده است؛ دریاچه شالا (Lake Shala) در سمت چپ تصویر، دریاچه ابیجاتا (Lake Abijatta) در مرکز و دریاچه لانگانو (Lake Langano) در سمت راست تصویر.
رنگ آبی تیره دریاچه شالا نتیجه آبهای عمیق آن با حداکثر عمق 266 متر است. دریاچه آبیجاتا که حداکثر عمق آن 14 متر است، به لطف شکوفه جلبک‌های فتوسنتزی، سبزرنگ است. در همین حال، دریاچه لانگانو رنگ زرد خود را از رودخانه‌هایی می‌گیرد که رسوبات کوه‌های مجاور را به آنجا منتقل می‌کنند.
ظاهر متضاد دریاچه‌ها با توجه به اینکه هر سه بخشی از یک مجموعه آبی باستانی به نام دریاچه گالا (Lake Galla) بوده‌اند، حتی شگفت‌آورتر است.
2- فوران زیر دریای “شارکانو”
ماهواره لندست 9 تصویری خیره‌کننده از یک توده فوران زیر آب از آتشفشان کاواچی در جنوب غربی اقیانوس آرام را ثبت کرده که قله آن تقریباً 20 متر زیر سطح دریا قرار دارد.
در طی یک تحقیق در سال 2015 به کاواچی، محققان دریافتند که دهانه این آتشفشان علی‌رغم تاریخچه انفجاری این منطقه، خانه دو نوع کوسه (سر چکشی (.Sphyrna sp) و کوسه ابریشمی (Carcharhinus falciformis) است. این احتمال وجود دارد که فوران‌های آتشفشانی قبلی که حداقل از سال 1939 به‌طور پراکنده رخ داده‌اند، توانسته‌اند مواد مغذی را فراهم کنند که از یک اکوسیستم دریایی پررونق در اطراف آتشفشان پشتیبانی می‌کند.
در گذشته، محققان نوشته بودند که حضور کوسه‌ها در دهانه آتشفشان “سوالات جدیدی را در مورد بوم‌شناسی آتشفشان‌های فعال زیردریایی و محیط‌های شدیدی که حیوانات دریایی بزرگ در آن وجود دارند” را ایجاد کرده است.
3- یک جفت حباب آبی عجیبوغریب
یک فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی تصویری از زمین ثبت کرده که حاوی دو حباب آبی عجیبوغریب از نور است که در جو سیاره ما می‌درخشند. جالب اینجاست که این دو حباب کاملاً بی‌ارتباط با یکدیگر هستند و اتفاقاً همزمان رخ می‌دهند.
اولین حباب نور که در پایین تصویر قابل مشاهده است، یک صاعقه عظیم است که در کنار شکاف بزرگ و مدور در بالای ابرها رخ داده است. این امر باعث شد که رعد‌و‌برق، دیوارهای اطراف ساختار ابری کالدرا مانند را روشن کرده و یک حلقه درخشان قابل‌توجه ایجاد کند.
دومین حباب آبی که در سمت راست بالای تصویر دیده میشود، نتیجه نور تابیده شده از ماه است. جهت‌گیری ماهواره طبیعی زمین در رابطه با ایستگاه فضایی بین المللی به معنای نوری است که از خورشید منعکس میشود، از جو سیاره عبور کرده و آن را به یک حباب آبی روشن با هاله‌ای مبهم تبدیل می‌کند.
4- نور خورشید نقره‌ای چرخان
یکی دیگر از فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی، تصویری خیره‌کننده از یک پرتو “نور خورشید” ثبت کرده که سطح دریا را به آینه‌ای نقره‌ای و چرخان تبدیل و دو جزیره یونانی را احاطه کرده است.
خشکی بزرگتر در قلب عکس، میلوس، جزیره آتشفشانی یونانی با مساحت 151 کیلومتر مربع و شریک کوچک و خالی از سکنه آن در غرب، آنتیمیلوس است که حدود 8 کیلومتر مربع مساحت دارد.
این نور آینه‌ای جالب ناشی از انعکاس پروتوهای منعکس‌شده از این دریای ساکن به‌طور مستقیم به دوربین فضانورد است. در نتیجه، آبهای شیشه‌ای اقیانوس‌ها نقره‌ای به‌نظر می‌رسند در حالیکه آبهای متلاطم‌تر، قاعدتاً تیره‌تر هستند. این پدیده‌ها می‌توانند اثرات اقیانوس‌شناسی جالبی را روی سطح آب و زیر آن نشان دهند، مانند جریان‌های دایره‌ای اقیانوسی که به نام چرخ‌گردها شناخته می‌شوند و امواج ناشی از حرکت کشتی‌ها، که هر دو در این تصویر قابل مشاهده هستند.
5- رودخانه طلایی زباله‌های سمی
تصویری از ماهواره لندست 9 نشان داد که پس از فروریختن یک سد، رودخانه طلایی از گل سمی خشک‌شده روی چشم‌انداز نزدیک معدن الماس در ناحیه Jagersfontein، آفریقای جنوبی می‌درخشد.
این سد، زباله‌هایی شامل ترکیبی گل‌آلود از گرد‌و‌غبار، سنگ خرد‌شده، آب و سایر محصولات جانبی معدن را مهار می‌کرد. دوغاب اضافی مواد این معدن نیز حاوی مقادیر کمی از فلزات مانند مس، جیوه، کادمیوم و روی و همچنین ترکیبات دیگری از جمله نفت، اسید سولفوریک و حتی سیانید بود.
این تصویر نشان می‌دهد که چگونه زباله‌های سمی در یک موج عظیم از دامنه تپه سرازیر شدند. در مجموع، زباله‌های خشک‌شده حدود 26 کیلومتر مربع از زمین‌های کشاورزی را نابود کردند. در اثر ریزش این سد، سه نفر کشته و حدود 40 نفر مجروح شدند.
6- بزرگترین کوه یخ در حال حرکت جهان
ماهواره ترا (Terra) ناسا عکسی از بزرگترین کوه یخ جهان، با نام A-76A، که در دهانه گذرگاه دریک (یک بخش متلاطم آب در قطب جنوب) شناور است ثبت کرده است.
این کوه یخی عظیم حدود 135 کیلومتر طول و 26 کیلومتر عرض دارد و اولین بار در سال 2021 از قفسه یخی رون (Ronne) جدا شد.
هنگامی که کوه‌های یخ به سمت گذرگاه دریک می‌روند، به سرعت توسط جریان‌های قوی اقیانوسی به سمت شرق کشیده می‌شوند و سپس به سمت شمال در آبهای گرم‌تر حرکت می‌کنند، جایی که انتظار می‌رود به‌سرعت ذوب شوند.
مشخص نیست که A-76A در نهایت به کجا ختم میشود یا چه زمانی به مقبره پرآب خود خواهد رسید.
7- دریاچه اسیدی کوه نابودی!
یک فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی تصویری خیره‌کننده از یک دریاچه گرمابی دور برف بر فراز کوه رواپهو در نیوزیلند ثبت کرده که در اقتباس‌های سینمایی پیتر جکسون از تالکین، یعنی سه‌گانه “ارباب حلقه‌ها”، نقش “کوه نابودی سایرون” را داشت.
دریاچه هیدروترمال، معروف به دریاچه دهانه یا Te Wai ā-moe، بین سه قله اصلی کوه رواپهو قرار دارد که ارتفاع بلندترین آنها از سطح دریا به 2797 متر می‌رسد. یک اتاقک ماگما در اعماق آتشفشان، دریاچه را گرم می‌کند که بین 15 تا 45 درجه سانتیگراد در نوسان است. این آب به‌دلیل مقدار زیادی گازهای آتشفشانی که در آب حل می‌شوند، بسیار اسیدی است. زمین‌شناسان از این دریاچه برای نظارت بر سطح تهدید آتشفشان استفاده می‌کنند.
8- امواج 7 طبقه “هیولا”
این تصویر از ماهواره لندست 8، نمایشی خیره‌کننده از قدرت عظیم امواج هفت طبقه را هنگام برخورد به ساحل در نزدیکی نازاره (Nazaré)، یک نقطه جذاب موج‌سواری در پرتغال، به تصویر کشیده است.
این تصویر نشان می‌دهد که چگونه وزش‌های وحشیانه، رسوبات بستر دریای اطراف را به ستون‌های عظیم زیر آب که در حدود 10 کیلومتر از ساحل امتداد دارند، تبدیل می‌کند.
امواج در نازاره، اغلب در ماه‌های زمستان به ارتفاع بیش از 15 متر می‌رسند، زیرا دره‌ای زیر آب در حدود نیم مایلی از ساحل قرار دارد و انرژی امواج را به جریان می‌اندازد. اما در این روز، بادهای شدید ناشی از بقایای طوفان اپسیلون که برمودا و بخش‌هایی از آمریکای شمالی را درنوردید، این امواج را تقویت کرده است.
این تصویر در همان روزی ثبت شد که یک موج سوار 18 ساله در نازاره، سوار بر موجی به ارتفاع 30.9 متر رکورد زد.
9- زخم باستانی جریان گدازه
یک فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی عکسی خیره‌کننده از جریان گدازه‌ای باستانی در صحرایی در نیومکزیکو ثبت کرده است.
این جریان گدازه، معروف به Carrizozo Malpaís، حدود 337 کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد و حدود 80 کیلومتر طول دارد. از بالا، این رودخانه سخت‌شده از سنگ‌های آتشفشانی مانند یک زخم تیره به‌نظر می‌رسد که در بیابان اطراف حک شده است.
فورانی که جریان گدازه Carrizozo Malpaís را تولید کرد حدود 5000 سال پیش شروع شد و بین 20 تا 30 سال ادامه داشت. اکثر گدازه‌های موجود در تصویر از یک دریچه کوچک به ارتفاع 27 متر بیرون آمده‌اند که محلی‌ها آن را “قله سیاه کوچک” می‌نامند.
این میدان گدازه باستانی ممکن است از بالا بی‌جان به‌نظر برسد، اما تعدادی از گونه‌های گیاهی بیابانی می‌توانند در این گدازه‌های سخت‌شده رشد کنند.
10- نگاه به آسمان از حفره‌ای در میان ابرها
لندست 8 نگاهی اجمالی به یکی از خطرناک‌ترین آتشفشان‌های جهان، کوه وزوویوس (Vesuvius) انداخته است که به‌نظر می‌رسد از طریق یک حفره دایره‌ای وهم‌آور در ابرها به آسمان نگاه می‌کند.
کالدرای قله آتشفشان (فرورفتگی بزرگ و کاسه‌مانندی که هنگام فوران و فروپاشی آتشفشان ایجاد میشود) و همچنین بخشی از یک خط‌الراس کوهستانی بزرگ در شمال که بقایای کوه سوما (یک آتشفشان باستانی که زمانی در همان نقطه کوه وزوویوس قرار داشت، قبل از اینکه مخروط آتشفشان جدیدتر از مرکز آن رشد کند) است، به‌وضوح در تصویر قابل مشاهده است.
مشهورترین فوران وزوویوس همزمان شهر رومی پمپئی و همچنین شهر همسایه هرکولانیوم را در سال 79 پس از میلاد، ویران کرد.
محققان، کوه وزوویوس را به عنوان “بمب ساعتی اروپا” توصیف کرده‌اند، زیرا به‌زودی فوران بزرگ دیگری در آن رخ می‌دهد.
منبع: Livescience
