چگونه به طور موثر یاد بگیریم؟ برای بهینه‌سازی یادگیری، بازیابی اطلاعات از حافظه در فواصل زمانی منظم بسیار مهم است. با این حال، این فقط نقطه شروع است. دانشمندان در مقاله‌ای که در مجله معتبر Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) منتشر شده است، استدلال می‌کنند که برای موفقیت بیشتر، بهتر است از روش‌های مختلف بازیابی اطلاعات استفاده شود.
حافظه انسان بسیار پیچیده است و تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار دارد که ترجمه یافته‌های حاصل از مطالعات علمی فردی به نکات یادگیری عملی و عمومی را دشوار می‌کند. با این وجود، مطالعات قبلی نشان می‌دهند که یادگیری زمانی مؤثرتر است که مطالب را از حافظه بازیابی کنیم به‌جای اینکه صرفاً دوباره آنها را بخوانیم! اما این کار چگونه ممکن است؟ برای بررسی این موضوع با اِروتِک همراه باشید.
آیا می‌توان حتی مؤثرتر یاد گرفت؟
اوا بوتوفسکا-بوچینسکا از دانشکده روانشناسی ورشو در دانشگاه SWPS، ماچی هانچاکوفسکی و کاتارژینا زاوادزکا از دانشگاه آدام میتسکیویچ در پوزنان و پائولینا کلیش، فارغ‌التحصیل USWPS، تصمیم گرفتند دریابند که آیا فرآیند به خاطر سپردن می‌تواند بیشتر پشتیبانی شود یا خیر. معلوم می‌شود که این امکان وجود دارد! این امر مستلزم یادگیری به اصطلاح متغیر است که شامل ایجاد تنوع در نحوه به خاطر سپردن می‌شود. این بدان معناست که در مورد یک پدیده خاص از دیدگاه‌های مختلف، در زمینه‌های مختلف و به روش‌های مختلف یاد بگیریم. علاوه بر این، فرآیند بازیابی نیز باید متنوع باشد، یعنی در پاسخ به نشانه‌های مختلف، نه یکسان، که منجر به پاسخ صحیح می‌شود، رخ دهد.
در مقاله‌ای که اخیراً در PNAS منتشر شده است، نویسندگان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را توصیف می‌کنند که در آن از شرکت‌کنندگان خواستند کلمات خارجی (فنلاندی) را یاد بگیرند.
این کلمات در جملاتی که به زبان مادری شرکت‌کنندگان ارائه می‌شد، قرار داده شده بودند، به عنوان مثال، “بابا در حال جارو کردن lattia است” (فنلاندی: کف). در طول مطالعه، هر کلمه خارجی چندین بار، یا در همان جمله (“بابا در حال جارو کردن lattia است”) یا در جملات مختلف (به عنوان مثال “بابا در حال جارو کردن lattia است.”، “سگی روی lattia دراز کشیده است.”، “کودکی روی lattia بازی می‌کند.”، “فرشی روی lattia است.”، “گربه‌ای روی lattia می‌لغزد.”) ارائه می‌شد.
عملکرد حافظه بهتر برای ترجمه کلمات خارجی زمانی حاصل شد که در طول یادگیری، شرکت‌کنندگان به جای تکرار یک جمله، جملات مختلفی را دریافت کردند. مزایای این روش کسب دانش هم بلافاصله پس از مرحله مطالعه و هم پس از 24 ساعت مشاهده شد.
جالب اینجاست که شرکت‌کنندگان متقاعد شده بودند که به خاطر سپردن کلمات خارجی برایشان آسان‌تر است، زمانی‌که آنها را با استفاده از همیشه جملات یکسان یاد می‌گرفتند که با نتایج واقعی آزمون آنها مغایرت داشت. این به عنوان یک توهم فراشناختی نامیده می‌شود، یک باور غلط در مورد اثربخشی شرایط یادگیری خاص که در نهایت می‌تواند منجر به انتخاب راه‌های کمتر مؤثر یادگیری شود.
حافظه از چالش استقبال می‌کند!
ایده یادگیری جنبه‌های مختلف اطلاعات در هر جلسه یادگیری جدید نیست. این موضوع برای حافظه بلندمدت بسیار مهم تلقی می‌شود. می‌توان آن را با ایجاد مسیرهای متعدد برای اطلاعات به خاطر سپرده شده مقایسه کرد که سپس می‌تواند از آنها برای بازیابی اطلاعات از حافظه استفاده شود. هرچه چنین مسیرهای بیشتری را در هنگام یادگیری ایجاد کنیم، شانس بیشتری برای بازیابی مؤثر اطلاعاتی که به دنبال آن هستیم، وجود دارد، به عنوان مثال، زمانی‌که در طول امتحان، سؤالی از ما پرسیده می‌شود که فقط با یکی از مسیرهای ممکن مطابقت دارد، پاسخ دادن به آن سخت‌تر است.
چنین روش متنوعی از یادگیری که در آن به یک جنبه از اطلاعاتی که باید آموخته شود محدود نیستیم، چالشی برای حافظه ما است. بنابراین تلاش بیشتری نسبت به یادگیری به روش ثابت و تکراری لازم است، اما این تلاش به کسب دانش کمک می‌کند. بنابراین، می‌توان گفت که مقداری دشواری در فرآیند یادگیری مطلوب است.
اوا بوتوفسکا-بوچینسکا، دکترای روانشناسی از دانشکده روانشناسی ورشو، USWPS، توضیح می‌دهد که اگر می‌خواهیم دانش ما مفید باشد، یعنی در شرایط مختلف و در پاسخ به نشانه‌ها یا سؤالات مختلف در یک آزمون قابل دسترسی باشد، باید جلسات مطالعه خود را با دشواری‌های زیر غنی کنیم: بازیابی اطلاعاتی که قبلاً آموخته‌ایم (به جای خواندن آن چندین بار)، پخش یادگیری در یک دوره زمانی (به جای جمع‌آوری آن در یک جلسه یادگیری واحد) و بازیابی اطلاعات از حافظه به روش‌های مختلف (و نه در پاسخ به همان نشانه).
نویسندگان مقاله پیشنهاد می‌کنند که نتایج تحقیقات آنها می‌تواند برای توسعه دستورالعمل‌هایی برای یادگیری مؤثر استفاده شود. با این حال، آنها تأکید می‌کنند که تحقیقات انجام شده تاکنون به شرایط آزمایشی خاصی محدود شده است و برای ترویج این روش یادگیری در مقیاس بزرگتر، کار بیشتری لازم است.
منبع: Scitechdaily
