ترکیبات شیمیایی شیرین کننده های مصنوعی به دی ان ای آسیب می‌رساند

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که مصرف یک شیرین کننده مصنوعی که به شکل گسترده در دسترس است، ماده ای شیمیایی تولید می‌کند که به DNA آسیب می‌زند. این یافته‌ها نگرانی‌ها مبنی بر اینکه شیرین کننده‌ها عامل برخی مشکلات برای سلامت انسان هستند را افزایش داده است.

شیرین کننده مصنوعی موردنظر سوکرالوز (sucralose) است که با نام تجاری اسپلندا (Splenda) به فروش می‌رسد. سوکرالوز 600 بار از شکر شیرین‌تر بوده و در محصولاتی مانند نوشابه، آدامس، ژلاتین و دسرهای لبنی منجمد یافت می‌شود. یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که اسپلندا محبوب‌ترین جایگزین شکر برای آمریکایی‌ها بوده و بیش از 51 درصد از مردم از آن استفاده می‌کنند. شیرین کننده محبوب بعدی Sweet’N Low بود که 25 درصد آن را ساخارین تشکیل می‌دهد.

محققان دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی به طور خاص به بررسی سوکرالوز 6 استات، یکی از ترکیبات محلول در چربی که هنگام تجزیه سوکرالوز (متابولیزاسیون) در بدن تولید می‌شود، پرداختند تا مشخص کنند که این ماده چگونه بر بدن و به ویژه بر دی ان ای تاثیر می‌گذارد. آن‌ها قبلا در سال 2018 متابولیسم سوکرالوز را مطالعه کرده بودند و به همین دلیل از وجود سوکرالوز 6 استات اطلاع داشتند.

در مطالعه فعلی خود، محققان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را بر روی سلول‌های خونی انسان با قرار دادن آن‌ها در معرض سوکرالوز 6 استات انجام دادند و نتایج آن را برای وجود مسمومیت ژنتیکی یا آسیب به دی ان ای تجزیه و تحلیل کردند.

سوزان شیفمن، نویسنده مسئول این مطالعه گفت:

به طور خلاصه، ما متوجه شدیم که سوکرالوز 6 استات سمیت ژنتیکی (genotoxic) داشته و DNA سلول‌هایی که در معرض آن قرار گرفته بودند را به طور موثری تجزیه می‌کند.

آن‌ها دریافتند که این ماده شیمیایی کلاستوژنیک است؛ یعنی مستقیما باعث شکسته شدن رشته DNA شده است. در صورت عدم ترمیم یا ترمیم نادرست توسط بدن، رشته DNAهای آسیب دیده می‌توانند منجر به سرطان شوند. آزمایش‌های این محققان همچنین نشان داد که سوکرالوز بر بافت‌های روده انسان تاثیر منفی می‌گذارد.

سوزان شیفمن می‌گوید:

مطالعات دیگر نشان داده‌اند که سوکرالوز می‌تواند بر سلامت روده تاثیر منفی بگذارد، بنابراین ما می‌خواستیم بدانیم چه اتفاقی در آنجا می‌افتد. هنگامی که ما سوکرالوز و سوکرالوز 6 استات را در معرض سلول‌های اپیتلیال (epithelial)، بافتی که دیواره روده را می‌پوشاند، قرار دادیم متوجه شدیم که هر دو ماده باعث نشت روده می‌شوند. نشت روده به این معناست که چیزهایی که معمولا همراه مدفوع از بدن دفع می‌شوند، در روده جذب شده و وارد جریان خون می‌شوند.

محققان فعالیت ژنتیکی سلول‌های روده را بررسی کردند تا ببینند که چگونه از حضور سوکرالوز 6 استات تاثیر می‌پذیرند.

شیفمن گفت:

ما فهمیدیم که سلول‌های قرار گرفته در معرض سوکرالوز 6 استات فعالیت در ژن‌های مربوط به استرس اکسیداتیو، التهاب و سرطان‌زایی را افزایش داده‌اند.

استرس اکسیداتیو هنگامی رخ می‌دهد که تعداد زیادی مولکول ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد در بدن وجود داشته و آنتی اکسیدان کافی برای مقابله با آن‌ها وجود نداشته باشد. این اتفاق می‌تواند به بافت‌های چربی، DNA و پروتئین‌ها آسیب برساند که این‌ها می‌توانند منجر به بیماری‌هایی مانند دیابت، تصلب شریان، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و سرطان شوند. التهاب نیز با بیماری‌های قلبی عروقی، التهاب روده، آسم، افسردگی و بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مرتبط است. سرطان‌زایی به توانایی یک ماده یا ترکیب شیمیایی در ایجاد سرطان و یا افزایش احتمال وقوع آن اشاره دارد.

محققان نگران هستند چون در سوکرالوز موجود در بازار مقداری سوکرالوز 6 استات مشاهده کردند.

سوزان شیفمن می‌گوید:

سازمان ایمنی غذای اروپا، آستانه سم شناسی را برای مواد دارای سمیت ژنتیکی، 0.15 میکروگرم برای هر نفر در روز تعیین کرده است. تحقیقات ما نشان می‌دهد که میزان سوکرالوز 6 استات در یک نوشیدنی که با سوکرالوز شیرین شده از این مقدار فراتر می‌رود. همچنین لازم به ذکر است که مقدار سوکرالوز 6 استات تولیدشده به عنوان متابولیت پس از مصرف سوکرالوز در نظر گرفته نشده است.

در ایالات متحده، سازمان غذا و دارو (FDA) میزان مصرف شیرین کننده‌ها، از جمله سوکرالوز را تعیین می‌کند. طبق قانون، تمامی افزودنی‌های غذا، مانند شیرین کننده‌ها، باید قبل از اضافه شدن به غذاها و نوشیدنی‌ها، بی‌خطر شناخته شوند. میزان مصرف قابل قبول روزانه سوکرالوز از نظر FDA، پنج میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن مصرف کننده است. بنابراین، برای یک فرد 68 کیلوگرمی، مصرف روزانه 340 میلی‌گرم سوکرالوز بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. یک بسته اسپلندا حاوی 12 میلی‌گرم سوکرالوز است. طبق وبسایت FDA، آن‌ها “جدیترین تحقیقات در مورد شیرین کننده‌ها” را برای تعیین ایمن بودن مصرف یک ماده غذایی در نظر می‌گیرند.

سوکرالوز توسط سایر نهادهای نظارت ایمنی مواد غذایی از جمله گزارش کمیته مشترک FAO و WHO درباره افزودنی‌های مواد غذایی، شاخه حفاظت از سلامت دپارتمان بهداشت و رفاه کانادا و استانداردهای غذایی نیوزلند ایمن تلقی شده است.

با این حال، محققان می‌گویند یافته‌های آن‌ها هشداری برای قانون گذاران و عموم مردم است.

سوزان شیفمن می‌گوید:

این تحقیقات نگرانی‌هایی را درباره اثرات سوکرالوز و متابولیت‌های آن بر سلامت ایجاد می‌کند. زمان آن فرا رسیده که ایمن شناخته شدن سوکرالوز توسط ارگان‌های نظارتی را دوباره بررسی کنیم؛ زیرا شواهد نشان می‌دهند که این ماده خطرات زیادی دارد. من مردم را تشویق می‌کنم که از خوردن محصولات دارای سوکرالوز اجتناب کنند. این ماده چیزی است که نباید بخورید.

این تحقیقات در ژورنال سم شناسی و سلامت محیطی ( Toxicology and Environmental Health) به چاپ رسیده است.

منبع: Newatlas