محققان با استفاده از ابزارهای مایکروویو برای مشاهده اعماق زیر سطحی بخش دورتر ماه، یک “نقطه داغ” را شناسایی کرده‌اند که به گفته آنها یک توده گرانیتی زیرسطحی بزرگ است که نشان می‌دهد ماه بیشتر از آنچه فکر می‌کردیم به زمین شباهت دارد.
سنگ‌های گرانیتی به دلیل وجود آب فراوان و صفحات تکتونیکی سیاره ما که به ذوب شدن و بازیافت مواد در پوسته سیاره کمک می‌کنند، در زمین رایج هستند. اگرچه این مواد تقریباً در سایر نقاط منظومه شمسی وجود ندارند. اما اکنون یک مطالعه جدید به یک کشف غیرمنتظره دست یافته است: یک توده گرانیتی بزرگ در سمت دور ماه.
فضاپیمای ماه چینی بدون سرنشین، Chang’e 1 و Chang’e 2، این کشف را با استفاده از ابزارهای مایکروویو انجام داده است. محققان داده‌های جمع‌آوری‌شده از مدارگردها را با داده‌های مدارگرد شناسایی ماه ناسا (LRO) و اطلاعات قدیمی‌تر جمع‌آوری‌شده از کاوشگر ماه، آزمایشگاه بازیابی جاذبه و داخلی (GRAIL)، چاندرایان-۱ و ماموریت‌های آپولو تکمیل کردند.
متیو سیگلر، نویسنده اصلی این مطالعه گفت:
با استفاده از ابزاری که طول موج‌های مایکروویو (بلندتر از مادون قرمز) ارسال‌شده به ماه در مدارگرد چینی Chang’e 1 و 2 را مشاهده می‌کند، توانستیم دمای زیر سطح ماه را ترسیم کنیم.
رادیومتری مایکروویو به دلیل طول موج‌های طولانی‌تر، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا در اعماق بیشتر به زیر سطح نگاه کرده و دمای فیزیکی زیرسطحی را در حدود 0.3 تا 5.6 متر اندازه‌گیری کنند. آنچه که محققان بین دهانه‌های برخوردی باستانی کامپتون و بلکوویچ در سمت دور مرموز ماه یافتند، یک “نقطه‌ای داغ” بود که توپوگرافی قادر به توضیح آن نبود. تنها توضیح قابل قبولی که آنها می‌توانستند ارائه کنند این بود که این یک منبع گرمای “زمین گرمایی زیرسطحی” تقویت‌شده است.
سیگلر گفت:
ما گرمای اضافی را کشف کرده‌ایم که از زیر سطح ماه بیرون می‌آید، آن هم در مکانی روی ماه که گمان می‌رود آتشفشانی مدت‌ها قبل خاموش شده و آخرین بار بیش از 3.5 میلیارد سال پیش فوران کرده است. عرض آن حدود 50 کیلومتر است و تنها راه‌حلی که می‌توانیم فکر کنیم که این مقدار گرما را تولید می‌کند، جسم بزرگی از گرانیت است، سنگی که هنگام سرد شدن یک جسم ماگما (گدازه‌ای فوران نشده) در زیر یک آتشفشان شکل می‌گیرد. گرانیت دارای غلظت بالایی از عناصر رادیواکتیو مانند اورانیوم و توریم در مقایسه با سایر سنگ‌های پوسته ماه است که باعث گرمایی می‌شود که در سطح ماه احساس می‌کنیم.
محققان به این نتیجه رسیدند که این آتشفشان بزرگ، زمانی توسط یک اتاقک ماگمایی گرانیتی بسیار بزرگتر در زیر آن تغذیه می‌شد. پیش از این، ماموریت‌های آپولو، نمونه‌های کوچکی از مواد گرانیتی را از ماه به ارمغان آوردند، اما نه چیزی در این مقیاس! به گفته محققان، این حجم از گرانیت نشان می‌دهد که ماه بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد شبیه سیاره زمین است.
سیگلر می‌گوید:
این مقدار گرانیت بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کردیم می‌تواند در ماه تولید شود و ماه را بیش از پیش به زمین شبیه کرده است. این در حالی است که ماه فاقد المان‌هایی مانند آب و تکتونیک صفحه‌ای است که به شکل‌گیری گرانیت‌ها در زمین کمک می‌کنند.
نکته دیگر که در این کشف حائز اهمیت است این است که نشان می‌دهد سنجش از دور می‌تواند ویژگی‌های پنهان را پیدا کند و این در اکتشاف دیگر اجرام سیاره‌ای در منظومه شمسی مفید خواهد بود.
محققان یافته‌های خود را در کنفرانس گلداشمیت در لیون فرانسه، در 12 جولای 2023 (21 تیر 1402) ارائه خواهند کرد. این مطالعه در مجله Nature منتشر شده است.
منبع: Newatlas
