فراتر از منظومه شمسی، دنیایی عجیبوغریب با بادهایی غیرقابل تصور وجود دارد. WASP-127b، یک غول گازی با فاصله بیش از 500 سال نوری از زمین است. این سیاره برخلاف هر چیزی است که تاکنون اخترشناسان دیدهاند. این سیاره بزرگتر از مشتری بوده اما جرم بسیار کمتری دارد و در نتیجه بسیار “حجیم” است.
اکنون، دانشمندان کشف شگفتانگیزی از “بادهای مافوق صوت” انجام دادهاند که در اطراف استوای WASP-127b در حال وزیدن هستند. سرعت این بادها میتواند به 33,000 کیلومتر در ساعت (20,000 مایل در ساعت) برسد که شش برابر سریعتر از سرعت چرخش خود سیاره است!
لیزا نورتمن، استاد دانشگاه گوتینگن آلمان، در این باره گفت:
این چیزی است که قبلاً هرگز ندیدهایم!
نویسنده اصلی این مطالعه جدید افزود:
بخشی از جو این سیاره با سرعت بالا به سمت ما در حال حرکت است در حالیکه بخش دیگری با همان سرعت از ما دور میشود. این سیگنال به ما نشان میدهد که یک باد جت بسیار سریع و مافوق صوت در اطراف استوای سیاره وجود دارد!
رصدهای تلسکوپ زمینی
سرعت باد در این سیاره باورنکردنی است و به نزدیک 9 کیلومتر در ثانیه (33,000 کیلومتر در ساعت/ 20,000 مایل در ساعت) میرسد. این باعث میشود که آنها سریعترین بادهایی باشند که تاکنون در یک جریان جت سیارهای ثبت شدهاند.
برای مقایسه، قویترین بادهایی که تاکنون در منظومه شمسی مشاهده شدهاند، در نپتون بودند که با سرعت نسبتاً متوسط 2000 کیلومتر در ساعت (1200 مایل) در ساعت میوزیدند.
محققان از ابزار +CRIRES بر روی تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) برای نقشهبرداری از آبوهوا و ترکیب WASP-127b استفاده کردند. ترکیب سیاره با تجزیه و تحلیل نحوه عبور نور ستاره از آن تعیین شد. این تجزیه و تحلیل نشاندهنده وجود بخار آب و مونوکسید کربن در جو فوقانی سیاره بود.
این تیم تحقیقاتی بهطور غیرمنتظره “دو قله” در سرعت مواد جوی در این سیاره فراخورشیدی مشاهده کردند. این امر به حرکت سریع بخشهایی از جو، هم به سمت ما و هم دور از نقطه دید ما روی زمین اشاره کرد.
آنها نتیجه گرفتند که این حرکات سریع ناشی از بادهای جت قدرتمندی است که در اطراف استوای سیاره در گردش هستند.
تغییرات دما
نقشه آبوهوای سیاره نیز نشاندهنده تغییرات دمایی جالبتوجهی بود. بهطور قابلتوجهی، قطبها سردتر از سایر مناطق سیاره یافت شدند. علاوه بر این، تفاوت دمای ظریفی بین طرف صبح و عصر این سیاره بیگانه مشاهده شد.
فی یان، یکی از نویسندگان این مطالعه و استاد دانشگاه علم و صنعت چین، در این بیانیه مطبوعاتی گفت:
این نشان میدهد که این سیاره الگوهای آبوهوایی پیچیدهای مانند زمین و سایر سیارات منظومه ما دارد.
تحقیقات سیارات فراخورشیدی در سالهای اخیر پیشرفت سریعی داشته است. در حالیکه ستاره شناسان قبلاً محدود به اندازهگیری جرم و شعاع سیارات فراخورشیدی بودند، پیشرفت فناوری اکنون به آنها امکان میدهد آبوهوا را ترسیم کرده و ترکیبات جوی را تجزیه و تحلیل کنند.
دیوید کنت، یکی دیگر از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ آلمان، گفت:
درک دینامیک این سیارات فراخورشیدی به ما کمک میکند تا مکانیسمهایی مانند توزیع مجدد گرما و فرآیندهای شیمیایی را بررسی کنیم و درک خود را از شکلگیری سیاره بهبود بخشیم و احتمالاً با منشأ منظومه شمسی خود بیشتر آشنا شویم.
تلسکوپ بسیار بزرگ آینده (ELT) در رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) که در حال حاضر در شیلی در حال ساخت است، توانایی مطالعه الگوهای آبوهوایی در سیارات دوردست را افزایش خواهد داد.
این یافته ها در مجله نجوم و اخترفیزیک منتشر شده است.
منبع: Interestingengineering