آشنایی با “کی لاگر” و چگونگی شناسایی و حذف آن از گوشی!

اگر برای دسترسی به حساب بانکی‌، تایپ پیام‌های حساس، پرداخت قبوض یا حتی باز کردن قفل خانه‌‌ی خود به گوشی هوشمندتان متکی هستید، یک کی‌لاگر (Keylogger) در گوشی هوشمند شما می‌تواند بدون اینکه متوجه شوید، چنین اطلاعات حساس و مهمی را به سرقت ببرد.

مجرمان سایبری قادر به استفاده از کی‌لاگر برای پیدا کردن پسوردها، شماره‌کارت بانکی و موارد دیگر هستند. بنابراین، باید بدانید که چگونه این تهدیدات را شناسایی نموده و جلوی آن‌ها را بگیرید تا کارهایی که با گوشی هوشمند خود انجام می‌دهید و اطلاعات شخصی و حساستان در امان باقی بمانند.

کی‌لاگر چیست؟

کیلاگر در واقع نرم‌افزاری است که ضربات شما بر روی کلیدها را ردیابی می‌کند. هر بار که به تایپ چیزی می‌پردازید، کیلاگر دکمه‌هایی را که فشار می‌دهید و ترتیب ضربه زدن به آن‌ها را ضبط می‌کند. برخی از کسب‌وکارها از کیلاگرها برای نظارت بر کارکنان خود در ساعات کاری بهره می‌گیرند، اما نسخه‌های مخرب کیلاگر به هکرها در دزدیدن اطلاعات شما یاری می‌رسانند.

شاید همین حالا هم با نسخه‌های کامپیوتری کیلاگرها مانند «Snake Keylogger» آشنایی داشته باشید که مایکروسافت آفیس یا پی‌دی‌اف‌خوان‌ها را آلوده می‌کند، اما کیلاگرها قادر به هدف دادن گوشی‌های هوشمند نیز هستند.

کیلاگرهای گوشی‌های هوشمند می‌توانند حتی از نسخه‌های کامپیوتری هم بدتر باشند، چرا که اکثر اوقات از امنیت گوشی به‌‎راحتی چشم‌پوشی می‌شود. اگرچه بسیاری از کاربران به استفاده از آنتی ویروس و راهکارهای دفاعی مشابه در کامپیوتر خود عادت دارند، اما امنیت گوشی‌هایشان را معمولاً نادیده می‌گیرند.

از آن‌جایی که آیفون‌ها لزوماً به آنتی ویروس خاصی نیاز ندارند، بسیاری از افراد هم دلیلی برای توجه به امنیت گوشی خود نمی‌بینند. به هر حال، آیفون‌ها دارای محافظ‌های داخلی قدرتمندی هستند و طراحی iOS با ساختار بسته‌تری که دارد، احتمال بسیاری از حملات را کمتر می‌کند، مگر اینکه گوشی جیلبریک شده باشد. با این وجود، همچنان احتمال به خطر افتادن امنیت گوشی‌ها بالاست و دستگاه‌های اندرویدی نیز حتی بیشتر از آیفون‌ها مستعد حملات سایبری هستند.

نحوه‌ی شناسایی کیلاگر در گوشی‌های هوشمند

شناسایی کیلاگرها در مقایسه با انواع دیگر بدافزارها دشوارتر است. با این حال، کیلاگرها چند نشانه‌ی مشخص دارند که باید مراقب آن‌ها باشید:

• یکی از بزرگ ترین نشانه‌هایی که خبر از وجود کیلاگر در گوشی شما می‌دهد، تأخیر در سرعت تایپ است. اگر پس از ضربه زدن روی کلیدی، ثبت شدن آن توسط گوشی زمان می‌برد، این مسئله می‌تواند به وجود کیلاگر اشاره داشته باشد و احتمالاً ناشی از بدافزاری است که ضربه زدن به کلید را ضبط کرده و قدرت پردازش دستگاه را مصرف می‌کند.
• همانند مورد اول، مراقب افت در عملکرد گوشی نیز باشید. تأخیر در زمان پاسخ‌دهی، کرش کردن و بیرون پریدن برنامه‌ها و بارگیری نشدن گرافیک‌هایشان همگی نشانه‌هایی هستند که به احتمال وجود کیلاگر اشاره می‌کنند و نشان می‌دهند که گوشی شما بیش از حد معمول در حال پردازش است، به‌خصوص اگر چنین افتی در عملکرد گوشی به‌شکل کاملاً ناگهانی اتفاق افتاده باشد.
• داغ شدن بیش از حد گوشی هم یکی دیگر از علائمی است که شاید به وجود در کیلاگر گوشی اشاره دارد، زیرا معمولاً زمانی چنینی اتفاقی رخ می‌دهد که برنامه‌ها و کارهایی در پس‌زمینه‌ در حال اجرا باشند. اگر هیچ برنامه‌ای در پس‌زمینه باز نیست اما گوشی شما همچنان داغ می‌شود، جای نگرانی وجود دارد. همین امر در مورد خالی شدن سریع‌تر از معمول شارژ باتری یا مصرف بالاتر گوشی از دیتا و اینترنت سیم‌کارت نیز صادق است.

در صورت مشاهده‌ی هر یک از این نشانه‌ها، گوشی خود را ریستارت کنید. اگر با این کار همچنان مشکل گوشی برطرف نشد، ممکن است یک کیلاگر بر روی گوشی شما نصب شده باشد. ابزار «Google Play Protect Scan» می‌تواند برنامه‌های خطرناک اندروید را اسکن کرده و در شناسایی بدافزارها به شما کمک کند.

برای استفاده از این اسکن، برنامه‌ی پلی استور گوگل را باز کنید. بر روی عکس پروفایل خود ضربه بزنید و «Play Protect» را لمس نمایید، بعد بر روی آیکون چرخ‌دنده ضربه بزنید تا تنظیمات آن را باز کنید. اگر گزینه‌ی «Scan apps with Play Protect» فعال نبود، آن را در این بخش فعال کرده و به صفحه‌ی «Play Protect» برگردید و بر روی «Scan» ضربه بزنید. بعد از انجام این کار، گوشی شما برای پیدا کردن کدهای مخرب و برنامه‌های ناشناخته به اسکن می‌پردازد و در صورت یافتن هر چیز مخربی، مراحل بعدی را به شما توصیه می‌کند.

دستگاه‌های اپل چنین ویژگی‌ای را به‌طور پیش‌فرض ندارند (عمدتاً به این دلیل که iOS مانند اندروید با مشکلات مربوط به بدافزار روبه‌رو نیست)، اما می‌توانید از یک برنامه‌ی امنیتی شخص ثالث مورداعتماد نظیر Avast یا Norton 360 برای اسکن آیفون خود استفاده کنید. هر دو برنامه نیز برای دانلود رایگان هستند، اگرچه Avast اسکن رایگان را بدون نیاز به اشتراک یا استفاده از نسخه‌ی آزمایشی ارائه می‌دهد:

نکته: توجه داشته باشید که برای دستگاه‌های اپل هم غیرممکن نیست که به بدافزارها، باج‌افزارها و کیلاگرها آلوده شوند. با این حال، این اتفاق نسبت به دستگاه‌های اندرویدی بسیار نادرتر است و اغلب در یک دستگاه در معرض خطر (مثلاً از طریق جیلبریک) اتفاق می‌افتد یا بسیار هدفمند است (با استفاده از ابزاری مانند جاسوس‌افزار پگاسوس).

چگونه کیلاگر را از گوشی خود حذف کنیم؟

وقتی که یک کیلاگر را در گوشی خود شناسایی کردید، چند گزینه برای حذف آن در اختیار دارید. ساده‌ترین راه این است که از هر برنامه امنیتی که برای اسکن بدافزار استفاده می‌کنید کمک بگیرید. پس از اینکه اسکنر کیلاگر را شناسایی کرد، باید به شما این امکان را بدهد که آن نرم‌افزار را از گوشی خود حذف کنید. این کار را انجام دهید و بعد گوشی خود را ریستارت نمایید.

همچنین می‌توانید برنامه‌های مشکوک را به‌صورت دستی جستجو و حذف کنید. هر برنامه‌ای که آن را مستقیماً از یک اپ استور رسمی دانلود نکرده باشید، شامل برنامه‌های مشکوک و نیازمند بررسی گوشی شما می‌شود. همین موضوع برای هر برنامه‌ای که پس از دانلود آن متوجه‌ی افت عملکردش شدید هم صادق است. اگر بلافاصله بعد از نصب برنامه‌ی خاصی بود که با این مشکل دست‌وپنجه نرم کردید، آن برنامه را حذف کنید. اگر هم این موضوع ربطی به نصب برنامه‌ی جدیدی از جانب شما نداشت، به لیست برنامه‌های موجود در تنظیمات گوشی خود بروید و به حذف هر برنامه‌ای که دانلود کردنش را به خاطر ندارید بپردازید.

در صورتی که هیچ‌کدام از این مراحل برای شما کارساز واقع نشد، می‌توانید بازنشانی کردن گوشی خود به تنظیمات کارخانه را امتحان کنید. چند راه مختلف برای بازنشانی کردن گوشی اندرویدی و آیفون وجود دارد، اما مهم نیست که چگونه این کار را انجام می‌دهید، فقط باید به این نکته توجه داشته باشید که ابتدا از فایل های مهم خود نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید و بکاپ بگیرید. بازنشانی کردن گوشی به تنظیمات کارخانه، هرگونه برنامه‌ی مخرب مانند کیلاگر را از گوشی پاک خواهد کرد.

منبع: Makeuseof