اگر تقریباً هر گجت مدرنی را باز کنید، به احتمال زیاد به مقدار کمی طلا برمی‌خورید. به لطف رسانایی بالا و مقاومت این فلز گرانبها در برابر خوردگی، از آن در اتصالات برد مدار چاپی، پین‌های ریزتراشه‌ها و سایر نقاط تماس استفاده می‌شود. در سال ۲۰۲۳، حدود ۵ درصد از طلای مصرفی در ایالات متحده در گجت‌هایی مانند تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها، تلویزیون‌ها و کنسول‌های بازی به کار رفته بود. کاربردهای آن نیز فقط به الکترونیک محدود نمی‌شود؛ به عنوان مثال، خودروی مک‌لارن F1 نیز در موتور خود از طلای واقعی استفاده کرده بود. اما آیا این طلا، برای کاربران عادی ارزش بازیافت کردن را دارد؟! برای بررسی این موضوع با اِروتِک همراه باشید.
اما قبل از اینکه چراغ پیشانی و کلنگ کوچک خود را بردارید تا از لپ‌تاپ قدیمی‌تان طلا استخراج کنید، باید بدانید که چیز زیادی به دست نخواهید آورد! در حالی‌که واقعاً در این دستگاه‌ها طلا وجود دارد، اما بسیار کم استفاده شده، به ویژه در لوازم الکترونیکی جدیدتر که برای مصرف منابع کمیاب کمتر طراحی شده‌اند. بازیافت‌کنندگان ضایعات الکترونیکی به شما خواهند گفت که تنها با پردازش هزاران دستگاه می‌توانید کسب درآمد کنید، نه فقط با چند دستگاه قدیمی خانواده‌تان!
مقدار طلا در هر دستگاه بسیار ناچیز است و فرآیند جداسازی آن از مواد کم‌ارزش‌تر ممکن است بیش از ارزش خود طلا هزینه داشته باشد. بازیافت‌کنندگان معتبر ضایعات الکترونیکی این اقلام را به صورت عمده پردازش می‌کنند، قطعات قابل استفاده مجدد را نگه می‌دارند، در حالی‌که بقیه برای پالایش به مراکزی فرستاده می‌شوند که فلزات گرانبها را از پلاستیک‌ها به طور ایمن و کارآمد جدا می‌کنند. وقتی این کار به درستی انجام شود، بیش از ۹۰ درصد تجهیزات ورودی می‌تواند دوباره استفاده یا به طور مسئولانه پردازش شود.
طلا کجا پنهان است و استخراج آن چقدر دشوار است؟
خاصیت چکش‌خواری طلا و سازگاری آن با سایر فلزات رسانا، آن را به ویژه در قطعات کامپیوتری مفید ساخته است. برد‌های مدار، ماژول‌های حافظه و پردازنده‌ها همگی از لایه‌های نازکی از طلا برای حفظ پایداری اتصالات استفاده می‌کنند. به دلیل تلاش‌های اخیر در سطح صنعت برای کاهش استفاده از منابع کمیاب، لوازم الکترونیکی قدیمی‌تر اغلب می‌توانند بازده رضایت‌بخش‌تری ارائه دهند. یک پردازنده قدیمی (وینتیج) می‌تواند چند دهم گرم طلا داشته باشد و یک کامپیوتر رومیزی سنگین ممکن است چند گرم طلا بدهد. اگر چند دستگاه را جمع‌آوری و استخراج کنید، ممکن است در نهایت چند گرم طلا به دست آورید.
جداسازی طلا از ضایعات الکترونیکی یک عملیات خطرناک نیز هست. متخصصان از حلال‌هایی مانند اسید هیدروکلریک و نیتریک با غلظت‌هایی استفاده می‌کنند که به اندازه کافی قوی هستند تا پوست را بسوزانند و بخارات سمی تولید کنند. برخی از بازیافت‌کنندگان از الکترولیز و سوزاندن کنترل‌شده استفاده می‌کنند که برای تلاش‌های شخصی در زیرزمین یا گاراژ مناسب نیستند. به‌طور خلاصه، تلاش برای انجام هر یک از این کارها در خانه زیان‌آور، خطرناک و احتمالاً غیرقانونی است.
شرکت‌هایی که در استفاده مجدد از لوازم الکترونیکی قدیمی تخصص دارند، می‌توانند این فرآیند را با ایمنی مدیریت کنند. آن‌ها دسته‌های بزرگی از لوازم الکترونیکی دورریخته شده را جمع‌آوری می‌کنند، قطعات قابل استفاده مجدد را بازیابی می‌کنند و آنچه باقی می‌ماند را به پالایشگاه‌های دارای مجوز می‌فرستند. در آنجا، تکنسین‌ها طلا، نقره و پالادیوم را به طور کارآمد و مسئولانه استخراج می‌کنند. تجارت بازیافت الکترونیک نیز پس از اینکه برخی ایالت‌ها دور انداختن لوازم الکترونیکی قدیمی را غیرقانونی کردند، سودآورتر شده است.
بهتر است لوازم الکترونیکی قدیمی خود را به یک بازیافت‌کننده معتبر ببرید!
نه تنها مقادیر طلا، نقره، پالادیوم و پلاتین در لوازم الکترونیکی قدیمی ناچیز است، بلکه با مقدار زیادی مواد کم‌ارزش مانند پلاستیک و آلومینیوم نیز مخلوط شده‌اند. برخی از بازیافت‌کنندگان معتبر ممکن است حتی برای دریافت ضایعات الکترونیکی از شما هزینه‌ای دریافت کنند، زیرا جداسازی قطعات، دسته‌بندی و دفع ایمن باتری‌ها می‌تواند پرهزینه باشد. اگر بازیافت الکترونیک به درستی و در مقیاس بزرگ انجام شود، می‌توان درآمدی کسب کرد، اما تأثیر مثبت زیست‌محیطی آن قابل چشم‌پوشی نیست. مقدار ضایعات الکترونیکی که تولید می‌کنیم دائماً در حال افزایش است، اما تلاش‌های بازیافت با این روند همگام نبوده‌اند. این بدان معناست که بسیاری از ذخایر کوچک فلزات گرانبها هدر می‌روند و استخراج برای تأمین منابع جدید نیز عواقب منفی خود را دارد.
جنبش بازیابی فلزات گرانبها از دستگاه‌های قدیمی، “استخراج شهری” نامیده می‌شود و به سرعت در حال گسترش است. شرکت‌های بازیافت ضایعات الکترونیکی باسابقه و شرکت‌های جدیدتر در حال کار بر روی روش‌های تمیزتر و کارآمدتر برای استخراج طلا از لوازم الکترونیکی استفاده شده، به ویژه برد‌های مدار، هستند. بنابراین، در حالی‌که با ذوب کردن گوشی هوشمند قدیمی‌تان ثروتمند نخواهید شد، اما همچنان می‌توانید کار ارزشمندی با آن انجام دهید. به جای انداختن آن در سطل زباله یا پرداخت هزینه برای بازیافت، سعی کنید جان تازه‌ای به دستگاه خود ببخشید. روش‌های عالی برای استفاده از یک گوشی اندروید قدیمی وجود دارد، و تلفن‌های هوشمند کارآمد از هر نوع را می‌توان به سازمان‌هایی مانند “secure the call” اهدا کرد تا به سالمندان در معرض خطر و قربانیان خشونت خانگی برای دریافت کمک در مواقع اضطراری یاری رساند. همچنین می‌توانید لوازم الکترونیکی قدیمی اما کاربردی را به یک فروشگاه خیریه اهدا کنید که از یک هدف ارزشمند حمایت می‌کند؛ طلای موجود در این دستگاه‌ها ارزش زیادی ندارد، اما یک لپ‌تاپ یا تلفن قدیمی ممکن است برای شخص دیگری مفید باشد!
منبع: Slashgear
