همه ما در تابستان حشراتی را دیده‌ایم که در شب اطراف چراغ ایوان و یا حتی چراغ‌های داخل کوچه و خیابان می‌چرخند. اما پرسه زدن اطراف نور مصنوعی (مانند لامپ) می‌تواند عواقب مرگباری برای حشراتی همچون پشه‌ها و پروانه‌ها داشته باشد. در چنین جاهایی آن‌ها حتی ممکن است در تله بیفتند و توسط عنکبوت‌ها، سوسک‌ها و خفاش‌ها شکار شوند. اما چرا حشرات جذب نور مصنوعی می‌شوند؟ برای پاسخ به این سوال با اروتک همراه باشید.
آوالون اونز، یکی از محققان دانشگاه هاروارد می‌گوید که این “دور زدن احمقانه” می‌تواند حشرات را حتی از انجام کارهایی مثل خوردن، جفت گیری و تولید مثل نیز منحرف نماید. نورهای مصنوعی ممکن است عامل کاهش جمعیت حشرات در سراسر جهان باشند. با توجه به تمامی این خطرات، اما واقعاً چرا حشرات جذب نور مصنوعی می‌شوند؟
تئوری‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. ممکن است حشرات از نور ماه برای مسیریابی استفاده کنند و نورهای مصنوعی را با مهتاب اشتباه بگیرند. شاید حشرات به سمت نور در حال فرار هستند. شاید هم سعی می‌کنند که تاریکی را پیدا کنند؛ اونز می‌گوید به دلیل یک خطای دید به نام باند ماخ (Mach Band) لبه یک ناحیه روشن، تاریکتر از بقیه نقاط تاریک به نظر می‌رسد.
در سال 1965 یک محقق این فرضیه را مطرح کرد که نورها ممکن است از فرمون‌های جفت گیری تقلید کنند. یاش سوندی، محقق دانشگاه فلوریدا که بر روی حشرات و سیستم‌های حسی مطالعه می‌کند می‌گوید: “این یک نظریه دیوانه‌وار بود! اما در آن زمان هیچکدام از نظریه‌ها مدرک معتبری نداشتند.”
به نظر می‌رسد که حشرات به خاطر واکنش‌های تکاملی که طی میلیون‌ها سال شکل گرفته‌اند به سمت نور مصنوعی پرواز می‌کنند. اونز می‌گوید: “در اکثر قریب به اتفاق دوران تکامل، شب‌ها کاملا تاریک بوده‌اند.”
ازمایش فرضیه‌های خاص دشوار است زیرا حشرات هنگام پرواز به سختی قابل مشاهده هستند. تکنولوژی‌های جدیدتر ممکن است پاسخ‌های بهتری به ارمغان بیاورند. سوندی به همراه ساموئل فابیان از امپریال کالج لندن و چندین محقق دیگر در مقاله‌ای که هنوز داوری نشده اعلام کردند که از پرواز حشرات فیلمبرداری کرده و متوجه چیز عجیبی شده‌اند. آن‌های می‌گویند حشرات تا جای ممکن پشت خود را به نور نگه می‌دارند.
بر اساس این مشاهدات، جدیدترین نظریه می‌گوید حشرات به عنوان راهی برای موقعیت یابی به سمت نور پرواز می‌کنند. برای آن‌ها نور به معنای بالا و تاریکی به معنای پایین است. اونز که در این تحقیق جدید مشارکتی نداشت می‌گوید: “برای حشرات سخت است که از جاذبه برای تشخیص موقعیت بدنشان استفاده کنند. آن‌ها به نوعی در هوا شنا می‌کنند. با نورهای مصنوعی، دیگر نیمه روشن جهان برای آن‌ها جایی که تصور می‌کردند نیست.”
آزمایش سوندی و همکارانش ممکن است توضیح دهد که چرا حشرات پس از رسیدن به منبع نور، نزدیک آن می‌مانند اما نمی‌تواند توضیح دهد که چطور بعضی از حشرات از فواصل بسیار دور منبع نور را پیدا می‌کنند و یا چرا بعضی از حشرات در اطراف منبع نور باقی می‌مانند و بعضی از آن‌ها خیر.
اونز به این نکته اشاره کرد که سنجاقک‌ها در آزمایش پشت خود را به نور کردند در حالیکه در مزارع و زمین‌ها، معمولا سنجاقک‌ها به دور نور نمی‌چرخند. بر خلاف سنجاقک‌ها، پروانه‌ها این کار را می‌کنند. برای پروانه‌ها این سوال بزرگ هنوز وجود دارد که در وهله اول چرا پروانه‌ها اطراف چراغ هستند؟ اونز می‌خواهد فرضیه استفاده از ماه به عنوان قطب‌نما توسط پروانه‌ها را آزمایش کند؛ هر چند این فرضیه چندان مورد پذیرش نیست.
به لطف دوربین‌های حساس‌تر و تکنولوژی‌های آنالیز پیشرفته‌تر، انجام این آزمایش به زودی ممکن خواهد شد. اونز می‌گوید: “سرانجام کل این حوزه دارد به ابزارهایی مجهز می‌شود که به وسیله آن‌ها می‌توانیم این سوالات را بیشتر بررسی کنیم.”
یافته‌های سوندی می‌توانند این فرضیه را تایید کنند که نور به سمت بالا می‌تواند به حشرات آسیب برساند و باید از آن اجتناب شود. اونز می‌گوید: “اگر شما منبع نور را روی زمین به سمت بالا بگذارید حشرات خود را سرو‌ته کرده و سقوط می‌کنند. ما تا پیش از این متوجه این موضوع نشده بودیم.”
سوندی هم با ایده “کم کردن نور و پایین به بالا نگذاشتن آن‌ها” موافق است. او همچنین توصیه کرد که با توجه به نوع بینایی حشرات بهتر است بیشتر از نورهای قرمز استفاده کرد تا نورهای آبی؛ چراغ‌های بیرون از خانه را هم بهتر است خاموش کنید. سوندی می‌گوید: “اگر هنگامی که هنوز هوا تاریک است چراغ‌ها را خاموش کنید بسیاری از حشرات موقعیت یابی خود را اصلاح کرده و پرواز می‌کنند.”
منبع: Livescience
