بیست و هفت سال پیش، در سال 1995، تلسکوپ فضایی هابل با منظرهای کیهانی به نام “ستونهای آفرینش” جهان را شگفتزده کرد. این تصویر، کوههای بلند گاز و غبار را در سحابی عقاب نشان میداد. این یک هنر عالی از اعماق فضا و یک پیروزی بصری برای هابل تازه تعمیرشده و دوباره متولد شده بود که توسط یک عدسی تار که مانع از ضبط صحنههای واضحتر از کیهان میشد، مخدوش شده بود.
اما اکنون تلسکوپ فضایی جیمز وب، جانشین هابل، چشمان مادون قرمز خود را برای دیدن همان ستونها و بازدید دوباره نوزادان هنوز در گهوارههای غبارآلود خود معطوف کرده است. در نمای جدید از ستونها که در روز گذشته منتشر شد، رگهها و امواج قرمز گیلاسی، فوارههای موادی هستند که از گلههای گاز و غبار فشرده شدهاند. این نوزادان پیشستارگان، فرو میریزند و به سمت ستاره شدن گرم میشوند.
پس از 20 سال و حدود 10 میلیارد دلار هزینه، تلسکوپ جیمز وب در روز کریسمس سال گذشته در مداری به دور خورشید پرتاب شد. وب برای دیدن نورهای مادون قرمز، تشعشعات الکترومغناطیسی با طول موجهای بیشتر از نور مرئی، رنگهایی که چشم انسان هرگز ندیده است، طراحی شده است. مشاهده کیهان در این طولموجها به اخترشناسان اجازه میدهد کهکشانهای دوردستی را ببینند که نور آنها به مادون قرمز تغییر یافته است و از میان ابرهای غباری که خطوط فضای بینستارهای را پر کردهاند، به آنها نگاه کنند.
این تلسکوپ ارزش خود را ثابت کرده و در چند ماه گذشته، چشمان اخترشناسان را با دیدگاههای جدیدی از جهان که فکر میکردند میدانند، خیره کرده است:
- کهکشانها و ستارگان در لبه زمان، تنها چند صد میلیون سال پس از انفجار بزرگ
- تصاویر ترسناک از سیاراتی مانند نپتون و مشتری
- کاوشهای ظریف جو سیارات فراخورشیدی که لانههای احتمالی شکلهای حیات بیگانه هستند
- نمایی از باقیماندههای یک سیارک کوچک، درست پس از اصابت سفینه فضایی DART ناسا که در حال تمرین دفاع سیارهای بود و عمداً با آن برخورد کرد
- مناظر کیهانی مانند ستونهای آفرینش یا صخرههای کیهانی سحابی کارینا
سحابی عقاب حدود 6500 سال نوری از زمین فاصله داشته و در صورت فلکی مار قرار دارد. این سحابی که با نام مسیه 16 نیز شناخته میشود، نور ستارگانی است که در غروبهای صاف ماههای جولای و آگوست بهسختی با چشم غیرمسلح قابل مشاهدهاند.
تصویر جدید با دوربین مادون قرمز نزدیک وب یا NIRCam ساخته شده است. اخترشناسان با انتشار این تصویر گفتند که رصدهای این تلسکوپ امکان سرشماری بهتری از ستارههای سحابی و انواع آنها را فراهم میکند و در نتیجه مدلها و نظریههای آنها را در مورد چگونگی شکلگیری ستارهها، مرگ و انتقال موادشان به آینده بهبود میبخشد.
منبع: Nytimes