تحقیقات جدید حاکی از آن است که تغییر موقت در نحوه ادراک افراد از بدن خود، می‌تواند به آن‌ها کمک کند خاطرات شخصی‌شان و احتمالاً حتی خاطرات مربوط به سال‌های اولیه زندگی را به یاد بیاورند.
این مطالعه که در مجله Scientific Reports منتشر شده، اولین موردی است که نشان می‌دهد بزرگسالان پس از مشاهده و تجسم نسخه‌ای از صورت خود که به صورت دیجیتالی شبیه دوران کودکی‌شان شده، می‌توانند خاطرات بیشتری از اوایل زندگی خود به یاد آورند.
این آزمایش، به رهبری متخصصان علوم اعصاب در دانشگاه آنگلیا راسکین (ARU) در کمبریج، شامل ۵۰ شرکت‌کننده بزرگسال بود و از تکنیکی به نام «توهم چهره‌سازی» (enfacement illusion) استفاده کرد. این روش به افراد اجازه می‌دهد چهره‌ای که روی صفحه نمایش کامپیوتر نشان داده می‌شود را به عنوان انعکاس خودشان درک کنند.
به شرکت‌کنندگان یک ویدیوی زنده از چهره‌شان نشان داده شد که با یک فیلتر تصویری دیجیتالی تغییر یافته بود تا شبیه ظاهری باشد که ممکن است در کودکی داشته‌اند. با حرکت دادن سر توسط شرکت‌کننده، چهره تغییر یافته حرکات آن‌ها را در زمان واقعی منعکس می‌کرد و این توهم را تقویت می‌کرد که آن چهره کودکانه متعلق به خودشان است. یک گروه کنترل نیز همین تنظیمات را تجربه کردند، اما چهره‌های بزرگسال بدون تغییر خود را دیدند.
پس از تجربه این توهم، شرکت‌کنندگان در مصاحبه‌ای در مورد خاطرات زندگی‌نامه (Autobiographical Memory Interview) شرکت کردند، که در آن از آن‌ها خواسته شد رویدادهایی را از دوران کودکی و همچنین سال گذشته به یاد بیاورند.
اندازه‌گیری جزئیات تجربیات به یاد آمده
سپس محققان میزان جزئیاتی را که شرکت‌کنندگان هنگام توصیف خاطرات زندگی‌نامه رویدادی (episodic autobiographical memories) خود ارائه کردند، تجزیه و تحلیل کردند – این نوع خاطره به افراد اجازه می‌دهد تا تجربیات شخصی را از نظر ذهنی دوباره زندگی کنند و به لحظات خاصی در گذشته خود «سفر در زمان» کنند.
نتایج نشان داد که تغییرات در درک خود بدن می‌تواند بر آسانی دسترسی افراد به خاطرات دور تأثیر بگذارد. شرکت‌کنندگانی که نسخه کودکانه چهره خود را دیدند، خاطرات دوران کودکی بسیار با جزئیات‌تری را نسبت به کسانی که چهره بزرگسال فعلی خود را دیدند، به یاد آوردند.
به گفته تیم تحقیقاتی، این یافته‌ها ارتباط بین آگاهی بدنی و بازیابی حافظه را روشن‌تر می‌کند. این نتایج می‌تواند در نهایت به روش‌های جدیدی برای دسترسی به خاطرات فراموش شده طولانی مدت، از جمله خاطرات مربوط به دوره «فراموشی دوران کودکی» (childhood amnesia) که معمولاً قبل از سن سه سالگی رخ می‌دهد، منجر شود.
دکتر اوتکارش گوپتا، نویسنده اصلی، این مطالعه را به عنوان بخشی از دوره دکتری خود در دانشگاه آنگلیا راسکین انجام داد و اکنون همکار تحقیقاتی علوم اعصاب شناختی در دانشگاه داکوتای شمالی است. دکتر گوپتا گفت:
تمام رویدادهایی که به خاطر می‌آوریم، نه تنها تجربه‌هایی از دنیای بیرونی هستند، بلکه تجربه‌هایی از بدن ما نیز هستند که همیشه حضور دارد.
ما کشف کردیم که تغییرات موقتی در «خودِ بدنی» (bodily self)، به طور خاص، تجسم یک نسخه کودکانه از چهره خود فرد، می‌تواند دسترسی به خاطرات دوران کودکی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. این ممکن است به این دلیل باشد که مغز اطلاعات بدنی را به عنوان بخشی از جزئیات یک رویداد رمزگذاری می‌کند. معرفی مجدد نشانه‌های بدنی مشابه ممکن است به ما کمک کند آن خاطرات را، حتی چندین دهه بعد، بازیابی کنیم.
بازیابی خاطرات اولیه و پتانسیل آینده
پروفسور جین آسپِل، نویسنده ارشد که آزمایشگاه «بدن و خود» را در دانشگاه آنگلیا راسکین رهبری می‌کند، گفت:
هنگامی‌که خاطرات دوران کودکی ما شکل گرفتند، ما بدن متفاوتی داشتیم. بنابراین ما فکر کردیم: اگر بتوانیم به افراد کمک کنیم تا جنبه‌هایی از آن بدن را دوباره تجربه کنند، آیا می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم خاطرات خود را از آن زمان به یاد بیاورند؟
یافته‌های ما نشان می‌دهد که «خودِ بدنی» و حافظه زندگی‌نامه به هم مرتبط هستند، زیرا تغییرات موقتی در تجربه بدنی می‌تواند دسترسی به خاطرات زندگی‌نامه دوردست را تسهیل کند.
این نتایج واقعاً هیجان‌انگیز هستند و نشان می‌دهند که می‌توان از توهمات بدنی پیشرفته‌تر برای بازیابی خاطرات از مراحل مختلف زندگی ما – شاید حتی از دوران نوزادی اولیه – استفاده کرد. در آینده، حتی ممکن است بتوان این توهم را برای ایجاد مداخلاتی که ممکن است به یادآوری حافظه در افراد مبتلا به اختلالات حافظه کمک کند، تطبیق داد.
منبع: Scitechdaily
