یک مطالعه جدید، ریشه‌های ژنتیکی تمدن مایا را روشن کرده و نشان می‌دهد که چگونه جمعیت آنها در طول ظهور و سقوط تمدنشان تغییر کرده است. مایاها که به خاطر شهرهای سر به فلک کشیده، ستاره‌شناسی پیشرفته و سیستم‌های نوشتاری پیچیده خود شناخته شده‌اند، یکی از پیچیده‌ترین جوامع را در قاره آمریکا بنا نهادند.
محققان، نیاکان محلی مایاها را تا دوره باستانی متأخر ردیابی کرده و بنیان تاریخی عمیقی را کشف کردند. با شکوفایی شهر قدرتمند کوپان، تأثیرات ژنتیکی جدیدی از ارتفاعات مکزیک ظاهر شد که نشان‌دهنده تبادلات فرهنگی و جمعیتی پر جنب و جوش است. با این حال، هنگامی که تمدن در نهایت فروپاشید، شواهد نشان‌دهنده کاهش واضح جمعیت بود.
تمدن مایای کلاسیک تقریباً بین سال‌های ۲۵۰ تا ۹۰۰ پس از میلاد در مناطق جنوب شرقی مکزیک کنونی، گواتمالا، بلیز و بخش‌هایی از هندوراس و السالوادور شکوفا شد.
مطالعه DNA باستانی از منطقه مایا همیشه چالش‌برانگیز بوده است، زیرا آب و هوای گرمسیری حفظ مواد ژنتیکی را دشوار می‌کند. با وجود این مشکلات، تیم تحقیقاتی با بازیابی و تجزیه و تحلیل ژنوم هفت فرد، همگی از شهر باستانی کوپان در هندوراس امروزی و مربوط به اوج دوره کلاسیک، به یک پیشرفت چشمگیر دست یافتند.
در این مطالعه، سؤال اصلی که محققان قصد داشتند به آن پاسخ دهند این بود: خاستگاه ژنتیکی مردم مایای کلاسیک چه بود و چگونه جمعیت آنها در طول ظهور و سقوط تمدنشان گسترش یا کاهش یافت؟ با بررسی این الگوها، آنها امیدوار بودند که بهتر درک کنند که چگونه تغییرات جمعیتی ممکن است با تغییرات اجتماعی، سیاسی و زیست‌محیطی گسترده‌تر مرتبط بوده باشد.
درس‌هایی از گذشته برای دنیایی در حال تغییر
در دنیایی که به‌طور فزاینده‌ای تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار دارد، درک اینکه جوامع انسانی چگونه به طور تاریخی به فشارهای محیطی پاسخ داده‌اند – چه از طریق تاب‌آوری، سازگاری یا فروپاشی – بسیار مهم است. سقوط تمدن مایای کلاسیک یکی از جذاب‌ترین و پایدارترین اسرار تاریخ بشر است. با بررسی خاستگاه ژنتیکی آنها و تغییرات احتمالی جمعیت، می‌توانیم بینش‌های جدیدی در مورد اینکه چگونه فشارهای محیطی ممکن است بر تغییرات اجتماعی تأثیر گذاشته باشند، به دست آوریم و درس‌های ارزشمندی را برای زمان خود ارائه دهیم.
این مطالعه توسط دکتر شیگکی ناکاگومه، ژنتیک‌شناس و استادیار پزشکی ژنومیک در دانشکده پزشکی کالج ترینیتی دوبلین، رهبری شد.
او گفت:
من همیشه عمیقاً به خاستگاه بشر علاقه‌مند بوده‌ام، به ویژه اینکه مردم از کجا آمده‌اند، چگونه جمعیت‌ها حرکت کرده و با هم تعامل داشته‌اند و چگونه فرهنگ‌ها در طول زمان تکامل یافته‌اند. تمدن مایای کلاسیک به خاطر تاریخ غنی خود شناخته شده است، با این حال بسیاری از جنبه‌های نیاکان آنها کشف‌نشده باقی مانده است. با به کارگیری ژنومیک باستانی، فرصتی را برای ارائه بینش‌های جدید در مورد تاریخ جمعیت آنها و کمک به پر کردن شکاف‌ها در درک ما از خاستگاه آنها دیدم.
کشف ارتباطات اجدادی
شگفت‌انگیزترین یافته تیم، سیگنال واضحی از نیاکان از ارتفاعات مکزیک بود که در افراد کوپان، پایتخت بزرگی در منتهی‌الیه جنوب شرقی تمدن مایای کلاسیک، ظاهر شد که نقش جریان ژن را در شکل‌گیری دولت مایای کلاسیک تأیید می‌کند.
دکتر ناکاگومه نتیجه گرفت:
این تحقیق دانش ارزشمندی را به رشته‌های مردم‌شناسی، باستان‌شناسی و ژنتیک انسانی اضافه می‌کند که می‌تواند به طور غیرمستقیم درک گسترده‌تر ما از تنوع و تکامل انسان را غنی سازد.
تیم تحقیقاتی گام‌های بعدی را برای این تحقیق شناسایی کرده است که شامل گسترش اندازه نمونه با تجزیه و تحلیل DNA باستانی بیشتر از ایالت‌های مختلف مایای کلاسیک است. این به ایجاد تصویری دقیق‌تر از جابه‌جایی‌ها و تعاملات جمعیتی کمک خواهد کرد. علاوه بر این، ادغام داده‌های ژنتیکی با شواهد باستان‌شناسی و محیطی به آنها اجازه می‌دهد تا بهتر درک کنند که چگونه عوامل اجتماعی و اکولوژیکی بر ظهور و سقوط تمدن مایای کلاسیک تأثیر گذاشته‌اند.
این تحقیق در مجله Current Biology منتشر شده است.
منبع: Scitechdaily
