جدیدترین تصویر هابل بر روی “آبِل ۲۰۹ (Abell 209)” تمرکز دارد، خوشه‌ای غول‌پیکر از کهکشان‌ها در فاصله ۲.۸ میلیارد سال نوری که گرانش آن فضا-زمان را خم می‌کند.
ورای صدها کهکشان درخشان، ترکیبی نامرئی از گاز داغ پرتو ایکس و ماده تاریک وجود دارد که پنج برابر بیشتر از ماده معمولی وزن دارد. رگه‌های ظریف ناشی از همگرایی گرانشی نشان می‌دهد که ستاره‌شناسان چگونه این جرم پنهان را نقشه‌برداری می‌کنند و سرنخ‌های حیاتی برای تکامل ماده تاریک و انرژی تاریک فراهم می‌آورند.
کلان‌شهر کهکشانی: نگاهی نزدیک به آبِل ۲۰۹
یک خوشه غول‌پیکر از کهکشان‌ها در حال خم کردن بافت فضا است— و این موضوع کانون توجه تصویر نفس‌گیر این هفته از تلسکوپ فضایی هابل است. این خوشه عظیم که با نام “آبِل ۲۰۹ (Abell 209)” شناخته می‌شود، در فاصله حدود ۲.۸ میلیارد سال نوری در صورت فلکی نهنگ (Cetus) قرار دارد.
تصویر هابل بیش از صد کهکشان درخشان را در داخل خوشه نشان می‌دهد، اما آنچه قابل مشاهده است تنها بخشی از داستان است. این کهکشان‌ها توسط فواصل وسیع، میلیون‌ها سال نوری از یکدیگر جدا شده‌اند و فضای بین آن‌ها خالی نیست. این فضا مملو از گاز سوزان و پراکنده است که تنها در مشاهدات پرتو ایکس ظاهر می‌شود. حتی اسرارآمیزتر از آن، وجود ماده تاریک است، شکلی نامرئی از ماده که با نور تعامل ندارد اما بخش بزرگی از کیهان را تشکیل می‌دهد. در واقع، دانشمندان تخمین می‌زنند که کیهان از حدود ۵ درصد ماده معمولی، ۲۵ درصد ماده تاریک و ۷۰ درصد انرژی تاریک ساخته شده است.
نور خمیده، رازهای کیهانی را آشکار می‌سازد
با مشاهده خوشه‌هایی مانند آبِل ۲۰۹، ستاره‌شناسان قادر به مطالعه برخی از بزرگترین اسرار جهان، از جمله ماده تاریک و انرژی تاریک هستند. این خوشه‌های کهکشانی آنقدر عظیم هستند که در واقع خود فضا را خم می‌کنند و نور کهکشان‌های دورتر پشت خود را مخدوش می‌سازند. این پدیده که همگرایی گرانشی نامیده می‌شود، مانند یک ذره‌بین کیهانی طبیعی عمل می‌کند و به دانشمندان اجازه می‌دهد کهکشان‌هایی را که در غیر این صورت بسیار کم‌نور یا دور بودند، مطالعه کنند.
در حالی‌که این تصویر فاقد حلقه‌های چشمگیری است که همگرایی گرانشی گاهی اوقات می‌تواند ایجاد کند، آبِل ۲۰۹ همچنان نشانه‌های ظریفی از همگرایی را در خود دارد، به شکل کهکشان‌های کشیده و کمی خمیده در میان درخشش طلایی خوشه. با اندازه‌گیری اعوجاج این کهکشان‌ها، ستاره‌شناسان می‌توانند توزیع جرم را در داخل خوشه نقشه‌برداری کنند و ابر پنهان ماده تاریک را روشن سازند. این اطلاعات که دقت بالای هابل و ابزارهای حساس آن به ارائه آن کمک می‌کند، برای آزمایش نظریه‌های تکامل جهان ما بسیار حیاتی است.
منبع: Scitechdaily
