منظومه شمسی ما ممکن است هنوز آثاری ناشی از گذار بسیار نزدیک با یک ستاره بیگانه را در خود حمل کند. چنین برخوردی، نزدیکترین گذری که ما از آن خبر داریم، احتمالاً اجسامی را در اطراف کهکشان تکان داده و حتی ممکن است دلیل عدم وجود سیاره نهم باشد!
حاشیه‌ی منظومه شمسی، فراتر از مدار بیرونی ترین سیاره شناخته شده، نپتون، مکانی پر از هرج و مرج است. پر از اجرام شبه‌نپتونی (TNO) از جمله سیارات کوتوله مانند پلوتون و سدنا و هزاران جرم سنگی و یخی کوچکتر مانند آروکوت.
برخی از این اشیا رفتار عجیبی دارند که هنوز برای ما منطقی نیست. برخی از آنها مدارهای غیرعادی یا بسیار کشیده دارند. برخی دیگر دارای مدارهای بسیار خم‌شده‌ای هستند، به این معنی که آنها در بالا یا پایین صفحه مداری که اکثر اجسام دیگر به آن می‌چسبند، در حال چرخش‌اند. حتی تعداد کمی از آنها به‌صورت وارونه می‌چرخند که تقریباً بر خلاف جهت حرکت هر چیز دیگری در منظومه شمسی است.
اخترشناسان برای توضیح این موارد غیرعادی، وجود نهمین سیاره بزرگ، با جرمی برابر با مریخ یا حتی بزرگتر را پیشنهاد کرده‌اند که در اعماق تاریکی کمین کرده است. تأثیر گرانشی آن از نظر تئوری می‌تواند این نشانه‌ها را ایجاد کند، اما جست‌وجوی‌های گسترده تاکنون هیچ اثر مستقیمی از چنین سیاره‌ای به ما نداده است.
اکنون، اخترشناسان هلندی توضیح جدیدی را برای این پدیده ارائه کرده‌اند: رویارویی نزدیک با ستاره‌ای دیگر در میلیاردها سال پیش!
برای آزمایش این ایده، این تیم بیش از 3000 شبیه‌سازی را انجام دادند و مدل‌سازی کردند که وقتی ستاره‌هایی با جرم‌های مختلف از میان قرص‌های کوچک سیاره‌ای با عرض‌های مختلف پرواز می‌کنند و در فواصل مختلف عبور می‌کنند، چه اتفاقی می‌افتد. آنها موفق شدند مدارهای عجیب و غریبی که در منظومه شمسی در حال حاضر دیده می‌شود را دوباره خلق کنند.
آمیت گوویند، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت:
بهترین نتیجه‌ی منطبق با ناحیه‌ی بیرونی منظومه شمسی امروزی که با شبیه‌سازی‌های خود پیدا کردیم، ستاره‌ای است که کمی سبک‌تر از خورشید است و حدود 0.8 خورشید جرم دارد. این ستاره با فاصله 16.5 میلیارد کیلومتر (10.3 میلیارد مایل) از کنار خورشید عبور کرده است. این مقدار حدودا 110 برابر فاصله بین زمین و خورشید و کمی کمتر از چهار برابر فاصله دورترین سیاره یعنی نپتون است.
این ممکن است فاصله زیادی به نظر برسد، اما در مقیاس کیهانی مانند این است که با فاصله یک تار مو از کنار ما گذشته باشد! این ستاره حتی از کاوشگرهای وویجر که اکنون بیش از 136 برابر فاصله زمین و خورشید (واحدهای نجومی یا AU) از زمین فاصله دارند، به ما نزدیک‌تر است. نزدیکترین گذار شناخته شده پیش از این Scholz’s Star بود که بیش از 50000 واحد نجومی از ما فاصله داشت. اکنون ناگهان 110 واحد نجومی تقریبا به یک نوازش می‌ماند.
البته، یک ستاره نمی‌تواند بدون برجای گذاشتن اثری از خود، این مسیر را طی کند. این ستاره نه‌تنها می‌تواند عجایب مداری را که امروزه در اجرام فرا نپتونی مشاهده می‌شود ایجاد کند، بلکه تیم تحقیقاتی دریافت که بسیاری از آنها نیز به طور کامل از منظومه شمسی به بیرون پرتاب شده‌اند. در همین حال، گروهی به درون پرتاب شدند، جایی که ممکن است تا به امروز در آن باقی مانده باشند.
سیمون پورتگیز زوارت، یکی از نویسندگان این مطالعه گفت:
برخی از این اجرام (که به درون پرتاب شده‌اند) ممکن است توسط سیارات غول‌پیکر به‌عنوان قمر گرفته شده باشند. این توضیح می‌دهد که چرا سیارات بیرونی منظومه شمسی ما دو نوع قمر متفاوت دارند.
در حالیکه هنوز تأیید نشده است که آیا این سناریو واقعاً در تاریخ عمیق منظومه شمسی ما رخ داده است یا خیر، یک نکته مهم در آن وجود دارد: این توضیحی دقیق برای چندین راز است. یک گذار کوتاه از کنار منظومه ما می‌تواند مدارهای عجیب و غریبی در اجرام فرا نپتونی ایجاد کند و همچنین فقدان ظاهری سیاره نهم و منشأ آن قمرهای غول پیکر گازی را توضیح دهد.
پاسخ می‌تواند در چند سال آینده به‌دست آید، زیرا رصدخانه Vera C. Rubin شروع به کار می‌کند. این تلسکوپ برای شناسایی اجرام گذرا طراحی شده است و انتظار می‌رود ده‌ها هزار جرم جدید و کوچک در منظومه شمسی بیرونی پیدا کند. اگر متوجه شود که تعداد زیادی از آنها دارای مدارهای غیرعادی یا معکوس هستند، می‌تواند شواهد بیشتری برای پرواز ستاره‌ای ایجاد کرده یا شاید بالاخره بتواند خود سیاره نهم را پیدا کند!
این تحقیق به‌تازگی در دو مطالعه، یکی در Nature Astronomy و دیگری در The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
منبع: Newatlas
