در سال 2013، اخترشناسان یک سیاره فراخورشیدی بسیار داغ به نام WASP-76 b را شناسایی کردند. از آن زمان، شرایط عجیب این سیاره، توجه اخترشناسان را به خود جلب کرده است. برای مثال، WASP-76 b به قدری به ستاره میزبان خود نزدیک است که دمای آن به‌راحتی به بالای 2000 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و باران‌های آن از جنس آهن است. این شرایط، فضای روی این سیاره را بسیار عجیب و غریب و درک چگونگی شکل گیری این سیاره بسیار داغ را برای دانشمندان بسیار جذاب کرده است.
اما اکنون تیمی از دانشگاه مونترال جزئیات کلیدی جدیدی را درباره عناصر جوی WASP-76 b کشف کرده است.
ستاره پُرجرم میزبان WASP-76 b، در فاصله 634 سال نوری زمین در صورت فلکی ماهی (Pisces) قرار دارد. در مقایسه با فاصله عطارد و خورشید، این سیاره 12 بار به ستاره میزبان خود نزدیک‌تر است.
دانشمندان عناصر موجود در جو این سیاره را با استفاده از طیف نگار نوری MAROON-X در تلسکوپ هشت متری Gemini-North در هاوایی مورد مطالعه قرار دادند.
آن‌ها فراوانی یازده عنصر شیمیایی را در جو WASP-76 b شناسایی کردند. نویسندگان این تحقیق، تاکید کرده‌اند که برخی از مواد شیمیایی یافت شده، عناصر تشکیل دهنده سنگ‌ها بوده که برای سیارات عظیم منظومه شمسی (مشتری و زحل) ناشناخته هستند.
استفان پلیتیر (Stefan Pelletier) نویسنده اصلی این مقاله در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت:
بسیار عجیب است که سیاره‌ای فراخورشیدی که صدها سال نوری از ما فاصله دارد به ما چیزهایی را بیاموزد که دانستنشان در مورد منظومه شمسی خودمان غیرممکن بود.
در جو این سیاره فراخورشیدی منگنز، کروم، منیزیم، وانادیوم، باریوم و کلسیم کشف شد. علاوه بر آن، این عناصر هم در ستاره میزبان و هم در خورشید ما یافت می‌شوند.
از سویی دیگر، برخی عناصر که در ستاره فوق داغ میزبان وجود دارند که در WASP-76 b دیده نمی‌شوند. پلیتیر در ادامه افزود:
عناصری که به نظر می‌رسد در جو WASP-76 b گم شده‌اند دقیقا همان‌هایی هستند که برای تبخیر شدن به دمای بالاتری نیاز دارند؛ مانند تیتانیوم و آلومینیوم.
در دمای 2000 درجه سانتی‌گراد، بسیاری از عناصری که معمولاً روی زمین تشکیل سنگ می‌دهند (مانند منیزیم و آهن) تبخیر شده و در اتمسفر تبدیل به گاز می‌شوند. مطالعه این سیاره منحصربه‌فرد بینش بی‌نظیری درباره عناصر تشکیل دهنده سنگ در سیارات غول پیکر ارائه می‌دهد.
محققان همچنین وانادیوم اکسید را در WASP-76 b پیدا کردند که این برای اولین بار است که این ترکیب در یک سیاره فراخورشیدی کشف می‌شود.
پلیتیر توضیح داد:
این مولکول نقشی مشابه اُزُن برای زمین را دارد و جو پایینی این سیاره را به شدت گرم می‌کند. این باعث می‌شود که با افزایش ارتفاع، دما نیز افزایش یابد، برخلاف سیارات سردتر که با افزایش ارتفاع دما در آن‌ها کاهش می‌یابد.
دیگر یافته شگفت انگیز، حضور غیرمنتظره نیکل در جو این سیاره بود. ممکن است که WASP-76 b نیکل را با جمع کردن موادی از سیاره‌ای قابل مقایسه با عطارد بدست آورده باشد.
یکی از کلیدهای درک شکل گیری سیارات گازی، بدست آوردن اطلاعات در مورد عناصر موجود در جو یک سیاره فراخورشیدی است و این مشاهدات جدید کلیدی برای کاوش و مطالعه بیشتر جهان عجیب و غریب ما خواهد بود.
منبع: Interestingengineering
