انفجار موشک استارشیپ اسپیس ایکس حفره‌ای بزرگ در یونوسفر زمین ایجاد کرد!

یک مطالعه جدید از دانشمندان روسی نشان می‌دهد که انفجار یکی از موشک‌های استارشیپ اسپیس‌ایکس در مدارهای بالا در سال گذشته، به طور موقت یک حفره بزرگ در جو فوقانی زمین (یونوسفر) ایجاد کرده است. محققان گفته‌اند که این اولین بار است که یک انفجار ناشی از فعالیت انسانی چنین اختلالی را در جو ایجاد می‌کند.

در 18 نوامبر 2023، اسپیس ایکس برای دومین بار پرتاب موشک فوق سنگین استارشیپ خود، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین موشک ساخته شده تاکنون را از مرکز آزمایش و تولید Starbase در بوکا چیکا، تگزاس انجام داد.

دقیقاً چه اتفاقی رخ داده است؟

حدود 4 دقیقه پس از پرتاب، مرحله اول موشک (بخش بزرگ و پایینی که موتورهای اصلی را شامل می‌شد) همان‌طور که برنامه‌ریزی شده بود از بخش بالایی جدا شد، اما بعد از مدتی کوتاه، به‌طور غیرمنتظره‌ای قبل از بازگشت به زمین منفجر شد.

بعد از آن، حدود 4 دقیقه بعد، بخش باقیمانده موشک در یک “جداسازی سریع برنامه‌ریزی‌نشده” در ارتفاع 93 مایلی (150 کیلومتری) بالاتر از سطح زمین زمانی که اکسیژن مایع از موشک تخلیه و به دلیل آن یک آتش‌سوزی رخ داده بود، منفجر شد.

ایلان ماسک، بنیانگذار و مدیر عامل اسپیس ایکس، بعداً بیان کرد که اگر موشک یک محموله مناسب حمل می‌کرد، به مدار می‌رسید.

در مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده، محققان نشان دادند که انفجار دوم به‌طور موقت یک حفره بزرگ در یونوسفر زمین ایجاد کرده است. یونوسفر بخشی از جو زمین است که بین 50 تا 400 مایلی (80 تا 650 کیلومتری) بالاتر از سطح زمین قرار دارد و در آن گازها به‌واسطه یونیزه شدن به پلاسما تبدیل می‌شوند.

پدیده‌ای فاجعه‌بار

یوری یاسیوکویچ، فیزیکدان یونوسفر از مؤسسه فیزیک خورشیدی-زمینی آکادمی علوم روسیه (ISTP) و نویسنده اصلی این مطالعه، در مقاله‌ای که از سایت رسانه دولتی روسیه، تاس ترجمه شده، اشاره کرد:

معمولاً چنین حفره‌هایی به دلیل واکنش‌های شیمیایی ناشی از سوخت موتور در یونوسفر ایجاد می‌شوند.

او افزود که این نخستین باری است که چنین حفره‌ای بر اثر یک “پدیده فاجعه‌بار” ناشی از یک انفجار انسانی ایجاد می‌شود.

محققان نوشته‌اند که چندین ماهواره و ایستگاه‌های زمینی این اختلال را مشاهده کرده‌اند که حدود 30 تا 40 دقیقه طول کشیده است تا بخش آسیب‌دیده یونوسفر به‌طور کامل بهبود یابد.

این موشک یکی از بزرگ‌ترین حفره‌های کشف‌شده در یونوسفر را ایجاد کرده است. مطالعات نشان داده است که این حفره هزاران مایل گسترش داشته و نزدیک به یک ساعت باقی مانده است.

یاسیوکویچ اظهار داشت:

این بدان معناست که ما هنوز فرآیندهایی که در جو اتفاق می‌افتند را به‌خوبی درک نمی‌کنیم.

او افزود چنین پدیده‌هایی ممکن است پیامدهایی برای وسایل نقلیه خودران در آینده که نیاز به ناوبری دقیق ماهواره‌ای دارند، داشته باشند.

یونوسفر شامل درصد کمی از الکترون‌ها و یون‌های باردار است، در حالیکه بیشتر مولکول‌های هوا خنثی باقی می‌مانند. نسبت دقیق مولکول‌های یونیزه به خنثی بستگی به عواملی همچون ارتفاع و عرض جغرافیایی دارد.

این تیم داده‌های عمومی بیش از 2500 ایستگاه زمینی در سراسر آمریکای شمالی و دریای کارائیب که سیگنال‌های ناوبری ماهواره‌ای دریافت می‌کردند را بررسی کرد.

آن‌ها دریافتند که انفجار موشک استارشیپ امواج شوکی تولید کرده که سریع‌تر از سرعت صوت حرکت می‌کرد و یونوسفر منطقه شبه‌جزیره یوکاتان در مکزیک تا جنوب شرقی ایالات متحده را برای مدت یک ساعت به یک منطقه با اتمسفر خنثی، یک “حفره”، تبدیل کرده است.

منبع: Interesting engineering