رم (RAM – حافظه دسترسی تصادفی) می‌تواند عامل اصلی بی‌ثباتی سیستم باشد و اغلب منجر به فریز شدن، کرش کردن، خراب شدن فایل‌ها و حتی جلوگیری از بوت شدن صحیح می‌شود. در حالی‌که مشکلات رم ممکن است بلافاصله آشکار نباشند، اما اغلب علائم هشداردهنده واضحی را نشان می‌دهند که می‌توانند با بررسی‌های نرم‌افزاری هدفمند یا بازرسی‌های دستی تأیید شوند. رم نقش حیاتی در عملکرد رایانه ایفا می‌کند و هرگونه نقص می‌تواند منجر به اختلال در کل سیستم شود. اما از کجا بفهمیم که رم کامپیوتر یا لپتاپ ما خراب شده است؟ برای بررسی این موضوع با اِروتِک همراه باشید.
برخلاف هارد دیسک که داده‌ها را برای مدت طولانی ذخیره می‌کند، رم به طور موقت داده‌های محاسباتی فعال را در حین کار رایانه ذخیره می‌کند که شامل تمام برنامه‌های باز و فرآیندهای پس‌زمینه می‌شود. حتی کوچکترین خرابی‌ها می‌توانند این عملیات را مختل کرده و منجر به خطاهای برنامه، کاهش عملکرد، از دست دادن داده‌ها یا حتی صفحه آبی مرگ (BSOD) شوند.
با این حال، در بیشتر موارد، خرابی رم یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. با گذشت زمان فرسوده می‌شود و با ادامه خرابی، مشکلات به طور فزاینده‌ای شدیدتر می‌شوند. نقص‌های رم می‌تواند به دلایل زیادی از جمله جابجایی نامناسب، نوسانات برق، مشکلات خنک‌کننده یا فرسودگی طولانی‌مدت رخ دهد. تشخیص زودهنگام این علائم برای به حداقل رساندن آسیب و بازیابی عملکرد کلی سیستم بسیار مهم است.
نشانه‌های رایج خرابی رم
در حالی‌که رم معیوب می‌تواند برای رایانه شخصی مضر باشد، مدت‌ها قبل از اینکه کاملاً از کار بیافتد، نشانه‌های واضحی از خرابی را نشان می‌دهد. این علائم اغلب شامل کرش‌های مکرر یا افت عملکرد در حین بازی‌های رایانه‌ای یا ویرایش ویدیو است. این کرش‌ها ممکن است شامل خاموش شدن یک برنامه یا دادن خطاهای نامشخص، یا حتی اجبار به راه‌اندازی مجدد کامل سیستم باشد. اگر این کرش‌ها الگوی مشخصی را دنبال نکنند و تحت بارهای کاری مختلف رخ دهند، ممکن است نشانه‌ای از شروع خرابی رم باشد.
فایل‌های خراب یکی دیگر از نشانه‌های رایج خرابی رم هستند. از آنجا که رم داده‌های موقت را در حین نوشتن یا انتقال فایل‌ها توسط رایانه مدیریت می‌کند، هرگونه مشکل می‌تواند باعث غیرقابل خواندن شدن آن فایل‌ها شود، حتی اگر هارد دیسک که روی آن ذخیره شده‌اند به طور عادی کار کند. به‌طور مشابه، وقتی عملیات به طور تصادفی کند می‌شوند، اغلب به کمبود فضای ذخیره‌سازی یا نگرانی‌های بدافزاری نسبت داده می‌شود. با این حال، این نیز می‌تواند ناشی از حافظه معیوب باشد که دیگر نمی‌تواند داده‌ها را به طور قابل اعتمادی برای چندین فرآیند به طور همزمان نگه دارد.
یکی از نشانه‌های اصلی در هنگام راه‌اندازی ظاهر می‌شود که گاهی اوقات از بوت شدن صحیح رایانه جلوگیری می‌کند. اگر مانیتور سیاه بماند و سیستم الگویی از بوق‌های کوتاه یا بلند را ارسال کند، این احتمالاً یک خطای POST (Power-On-Self-Test) است. دستگاه‌هایی با فریمور BIOS (Basic Input/Output System) هنگام بوت شدن یک خود عیب‌یابی انجام می‌دهند. اگر عیب‌یابی شکست بخورد، از سیگنال‌های صوتی برای هشدار به کاربران در مورد مشکلات موجود استفاده می‌کند. بسته به سازنده، بوق‌های مکرر یا الگوهای خاص اغلب مستقیماً به مسائل مربوط به حافظه اشاره می‌کنند.
تست و رفع مشکل رم معیوب
اولین قدم برای تشخیص مشکلات رم از طریق تست‌های مبتنی بر نرم‌افزار است. رایانه‌های شخصی ویندوز می‌توانند از ابزار Windows Memory Diagnostics استفاده کنند که از طریق یک جستجوی سریع در هر سیستمی قابل دسترسی است. پس از فعال‌سازی، سیستم را مجدداً راه‌اندازی کرده و خطاهای موجود در حافظه را بررسی می‌کند. برای دستگاه‌های لینوکس و macOS، ابزار MemTest86 به صورت رایگان آنلاین در دسترس است. مشابه ابزار تشخیصی ویندوز، دستگاه مجدداً راه‌اندازی شده و نتایج حافظه را پس از اتمام آزمایش نمایش می‌دهد. با این حال، این تست‌ها قطعی نیستند. مشکلات ظریف گاهی اوقات از تست‌های خودکار عبور می‌کنند.
برای بررسی عمیق‌تر، بازرسی دستی ماژول‌ها و تعویض آنها ممکن است ضروری باشد. پس از خاموش کردن و جدا کردن برق رایانه، ماژول‌های رم را یکی‌یکی خارج کرده و دوباره در جای خود قرار دهید. بوت کردن با هر ماژول به صورت جداگانه می‌تواند به آشکارسازی علت کمک کند. حتی با وجود چندین ماژول سالم، یک ماژول معیوب نیز می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. در برخی موارد، تمیز کردن آرام سوکت‌ها و کنتاکت‌های طلایی رم با یک پارچه خشک و بدون پرز نیز ممکن است اتصالات ضعیف ناشی از گرد و غبار یا اکسیداسیون را برطرف کند.
اگر مشکلات هنوز حل نشده‌اند، ممکن است ریشه‌های عمیق‌تری داشته باشند و قابل رفع نباشند. متخصصان می‌توانند تشخیص دهند که آیا مشکل از رم، مادربرد یا سایر قطعات است. بیشتر دسکتاپ‌ها به کاربران امکان می‌دهند قطعات خود را تعویض کنند و رم با کارایی بالا در مقایسه با سایر سخت‌افزارهای رایانه شخصی با هزینه نسبتاً پایین در دسترس است. تعویض یا ارتقاء رم معیوب یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای بازیابی عملکرد و کارایی سیستم در یک مرحله است.
منبع: Slashgear
