مالک این ۷ شرکت بزرگ ایلان ماسک است!

ایلان ماسک، که در برخی مواقع ثروتمندترین مرد جهان محسوب می‌شود، سوابق بسیار خوبی در زمینه کسب‌وکار دارد. از شروع فعالیتش در پی‌پَل تا هم‌بنیان‌گذاری اوپن‌ای‌آی در سال ۲۰۱۵، با وجود چندین شکست پنهان، درآمد زیادی به دست آورده است. در حال حاضر، ماسک در هفت شرکت سهم دارد؛ این لیست شامل شرکت‌هایی که قبلاً مالک آن‌ها بوده یا از آن‌ها خارج شده است، نمی‌شود. شرکت‌های قبلی شامل Zip2 که در سال ۱۹۹۹ فروخته شد، PayPal که در سال ۲۰۰۲ فروخته شد، SolarCity که در سال ۲۰۱۶ فروخته شد و OpenAI هستند. اوپن‌ای‌آی فروخته نشد، اما ماسک در سال ۲۰۱۸ از هیئت‌مدیره آن استعفا داد و همین باعث شد سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری او از دست برود.

ماسک بعداً از اوپن‌ای‌آی و مدیرعامل آن، سم آلتمن، به دلیل آنچه که «روش‌های تجاری غیراخلاقی» و نقض توافقات با واگذاری محصول اصلی‌اش، ChatGPT، به مایکروسافت (که یک سازمان انتفاعی است)، شکایت کرد و درخواست غرامت چند میلیون دلاری داشت. ماسک همچنین در سال ۱۹۹۶ از سمت مدیرعاملی Zip2 برکنار شد. علاوه بر این، در سال ۲۰۰۰، در جریان ماه عسل ازدواج اولش، از هیئت‌مدیره PayPal هم اخراج شد. فروش ۲.۶ میلیارد دلاری SolarCity نیز در واقع به شرکت تسلا انرژی بود که این شرکت را به عنوان Tesla Solar بازسازی کرد. بنابراین، به طور کلی، ماسک از یک الگو پیروی می‌کند: یک محصول عالی بساز، آن را گسترش بده، از تیم رهبری حذف شو، و سهامت را به قیمت میلیاردها دلار بفروش. در ادامه، هفت شرکتی که ماسک در حال حاضر سهم عمده‌ای در آن‌ها دارد، معرفی شده است. با اِروتِک همراه باشید.

۱. تسلا (Tesla)

شرکتی که ماسک بیشتر به خاطر آن مشهور است، شرکت خودروهای برقی تسلا است، که او یک بار سعی کرد آن را به اپل بفروشد. این شرکت در سال ۲۰۰۳ تأسیس شد، یعنی مدت‌ها قبل از اینکه ایلان ماسک با این برند مرتبط شود. در واقع ماسک تسلا را تأسیس نکرد؛ او یک سرمایه‌گذار اولیه بود که بعدها در سال ۲۰۰۸، بالاتر از بنیان‌گذاران اصلی، یعنی مارتین ابرهارد و مارک تارپنینگ، به عنوان مدیرعامل منصوب شد.

تسلا در حال حاضر پنج خودروی اصلی عرضه می‌کند: تسلا مدل S اسپرت، مدل ۳ برای بازار سطح اول، مدل Y کراس‌اوور، مدل X که یک شاسی‌بلند لوکس است و همچنین سایبرتراک (Cybertruck) که نظرات متفاوتی در مورد آن وجود دارد. تسلا همچنین یک کامیون برقی هم می‌فروشد، اما تحویل آن سال‌ها به تأخیر افتاد و در نهایت در سال ۲۰۲۲ آغاز شد.

علاوه بر این، ماسک اخیراً نسخه‌های نمایشی از یک تاکسی خودران را با نام سایبرکب (Cybercab) به نمایش گذاشت که قیمتی حدود ۳۰,۰۰۰ دلار دارد. همچنین یک ربات تسلا نیز وجود دارد که هدفش تقلید از کارگران انسانی است، اما در نمایشگاه رونمایی که قرار بود این ربات با جمعیت تعامل داشته باشد، مشخص شد که این ربات توسط یک انسان پنهان کنترل از راه دور می‌شد!

تسلا به همان اندازه که یک تولیدکننده خودرو است، یک شرکت فناوری اطلاعات نیز محسوب می‌شود و در حال حاضر بیش از ۸۰۰ مهندس توسعه نرم‌افزار را استخدام کرده است. سایر فعالیت‌های تجاری تحت چتر تسلا شامل رباتیک، انرژی خورشیدی تجدیدپذیر و شارژ خودروهای برقی است؛ صنایعی که این شرکت در سال ۲۰۲۳ از آن‌ها ۱۵ میلیارد دلار درآمد داشته است.

۲. ایکس (X)، توییتر سابق

مانند تسلا، ایلان ماسک این شرکت را تأسیس نکرد، بلکه چندین سال پس از شروع آن، آن را خریداری کرد. فرآیند خرید با چندین طرف درگیر و از راه‌های پرپیچ‌وخم انجام شد. ابتدا، ماسک در آوریل ۲۰۲۲ پیشنهاد خرید توییتر را با قیمت ۵۴.۲۰ دلار به ازای هر سهم، که حدود ۴۴ میلیارد دلار می‌شد، مطرح کرد و همه طرف‌ها توافق کردند. با این حال، ماسک بعداً در مذاکرات نهایی سعی کرد پیشنهاد خود را پس بگیرد و مدعی شد که توافقنامه‌ای که با این غول رسانه‌های اجتماعی داشته، نقض شده است. پس از یک دادرسی طولانی، یک دادگاه در دلاور به ماسک مهلت نهایی داد تا معامله را با مبلغ ۴۴ میلیارد دلار اولیه به پایان برساند. پس از این، ماسک چاره‌ای جز انجام پیشنهاد اولیه خود نداشت و بعد از آن، خود را به عنوان مدیرعامل جدید منصوب کرد.

ماسک در اولین هفته پرتلاطمش در توییتر چندین کار انجام داد، از جمله اخراج هیئت‌مدیره، کاهش اختیارات تیم تعدیل محتوا و لغو گزینه دورکاری برای کارمندان. یکی از جنجالی‌ترین اقدامات ماسک، پولی کردن تیک آبی تأیید هویت در X بود که قبلاً برای افراد مشهور، برندها و چهره‌های عمومی در نظر گرفته شده بود. با طرح جدید، هر کسی می‌توانست نشان تیک آبی را با پرداخت ۸ دلار در ماه خریداری کند و از ویژگی‌های اضافی در برنامه بهره‌مند شود، مانند تبلیغات کمتر، پست‌های طولانی‌تر و استفاده بیشتر از هوش مصنوعی Grok. تا سال ۲۰۲۴، ارزش سهام X پس از تصاحب توسط ماسک بیش از ۷۱٪ کاهش یافت.

۳. ایکس‌ای‌آی (xAI)

شرکت سازنده Grok، یعنی xAI، در سال ۲۰۲۳ تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در منطقه خلیج سان‌فرانسیسکو در کالیفرنیا قرار دارد. اگر بپرسید xAI چه کاری انجام می‌دهد، احتمالاً نه ما و نه هیچ کس دیگری نمی‌تواند به شما بگوید. چیزی که می‌توانیم بگوییم هدف رسمی آن است، که به گفته خودش «درک ماهیت واقعی جهان» است. این شرکت جدید نه به عنوان یک شرکت با مسئولیت محدود و نه به عنوان یک شرکت سهامی، بلکه به عنوان یک شرکت با منافع عمومی (public benefit corporation) راه‌اندازی شد. گزارش‌ها حاکی از آن است که xAI تقریباً به طور انحصاری در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کند، که با نام آن نیز سازگار است. به طور جنجالی، ماسک در اوایل سال ۲۰۲۵ شرکت X را به xAI فروخت؛ این معامله X را ۸۰ میلیارد دلار و xAI را ۳۳ میلیارد دلار ارزش‌گذاری کرد.

منتقدان ماسک حدس می‌زنند که تنها هدف از تأسیس xAI، انجام این فروش X بوده است، زیرا مزایای متعددی برای ماسک داشت. اول از همه، این یک معامله تماماً سهامی بود، به این معنی که هیچ پول نقدی رد و بدل نشد. دوم، این بدان معنا بود که ارزش X پس از کسر بدهی‌ها ۳۳ میلیارد دلار و در مجموع ۴۵ میلیارد دلار شده بود. این مبلغ یک میلیارد دلار بیشتر از ۴۴ میلیارد دلاری بود که ماسک و سایر سرمایه‌گذارانش پرداخت کرده بودند، بنابراین با وجود کاهش قیمت سهام در سال ۲۰۲۴، آن‌ها از نظر فنی هنوز در وضعیت مثبت بودند. علاوه بر این، این ادغام به xAI مبلغ ۳۰ میلیارد دلار را به صورت ناگهانی بخشید، زیرا آخرین دور تأمین مالی xAI حدود ۵۰ میلیارد دلار ارزش داشت که با ارزش‌گذاری فعلی فاصله زیادی دارد.

۴. اسپیس‌ایکس (SpaceX)

همانطور که از نامش پیداست، این شرکت بر اکتشاف فضا تمرکز دارد. باید  اعتراف کرد که اسپیس‌ایکس در دهه گذشته پیشرفت‌های زیادی داشته است. این پیشرفت‌ها شامل طراحی، پرتاب و فرود موشک‌های قابل استفاده مجدد با سوخت جامد است، که عامل کلیدی در توانایی انسان برای استعمار سیارات دیگر محسوب می‌شود.

هدف شخصی ماسک این است که در طول عمر ما، انسان‌ها را در مریخ ساکن کند. این هدف از یکی از اعتقادات جنجالی ماسک نشأت می‌گیرد که زمین در چند قرن آینده قادر به حفظ حیات به شکلی که ما می‌شناسیم، نخواهد بود. در حال حاضر، آخرین مدل موشک اسپیس‌ایکس فالکون ۹ (Falcon 9) است که پیشرفت چشمگیری نسبت به موشک معروف فالکون ۱ دارد؛ موشکی که ۲۵ ثانیه پس از پرتاب سقوط کرد.

سایر خدمات ارائه شده توسط اسپیس‌ایکس شامل پرتاب ماهواره به مدار برای مشتریان، سازماندهی پروازهای فضایی انسانی، ارائه زیرساخت اینترنت و توسعه فضاپیما است. اسپیس‌ایکس شرکتی است که پشت سیستم اینترنت بی‌سیم استارلینک (Starlink) قرار دارد و توسعه آن بر فضاپیمای دراگون (Dragon) متمرکز است که برای انتقال تجهیزات و افراد به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می‌شود. در حال حاضر، ایلان ماسک مالک ۵۴٪ از کل سهام اسپیس‌ایکس است، اما از طریق یک سری ساختارهای داخلی و سیاست‌ها، ۷۸٪ از حق رأی را کنترل می‌کند.

۵. شرکت بورینگ (The Boring Company)

این شرکت که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد، همان شرکتی است که یک بار یک تسلا مدل X را از طریق تونلی که زیر حومه لس‌آنجلس حفر شده بود، به نمایش گذاشت. شرکت بورینگ که به اختصار TBC نامیده می‌شود، اساساً یک شرکت مهندسی عمران است که بر حمل‌ونقل نسل بعدی تمرکز دارد. نمایش مدل X در تونل در واقع یک آزمایش برای چیزی بود که TBC آینده حمل‌ونقل عمومی را اینگونه تصور می‌کند: تونل‌های زیرزمینی بدون ترافیک که خودروهای خودران می‌توانند با سرعت در آن‌ها حرکت کنند. در حالی‌که ایده اصلی استفاده از کپسول‌های شاتل برای حرکت در تونل‌ها بود، زمانی که حداقل محصول قابل قبول آزمایش شد، TBC مجبور شد از خودروهای تسلا استفاده کند، زیرا ایده کپسول شاتل غیرممکن به نظر می‌رسید.

یکی دیگر از مفاهیم شرکت بورینگ، با نام لوپ (Loop)، در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. ابتکاری در دبی، امارات متحده عربی، برای ساخت یک هایپرلوپ در اطراف شهر در دست بررسی بود. این یکی از پروژه‌های متعددی بود که شرکت بورینگ که در سال ۲۰۲۳ ارزشی معادل ۷ میلیارد دلار داشت، در آن دخیل بود، هرچند TBC هنوز هیچ راه‌حل بتنی و قابل گسترشی ارائه نکرده است. مأموریت رسمی شرکت بورینگ «حل مشکل ترافیک» است و راه‌حل اصلی آن انتقال جاده‌ها به زیر زمین است که به زیباسازی مناطق بالایی نیز کمک می‌کند. در حالی‌که ما در مورد امکان‌پذیری این فناوری نظری نمی‌دهیم، این ایده با انتقاداتی از سوی شهر لس‌آنجلس و دیگر منتقدان مواجه شده است.

۶. بنیاد ماسک (The Musk Foundation)

بنیاد ماسک یک سازمان خیریه است که به تلاش‌های انسان‌دوستانه ماسک اختصاص دارد. این بنیاد در سال ۲۰۰۲ تأسیس شد و در واقع با تلاش مشترک ایلان و برادر کمتر شناخته شده‌اش، کیمبال ماسک، آغاز به کار کرد. بنیاد ماسک هیچ کارمندی ندارد، به این معنی که هیچ نظارت عمومی بر تصمیمات مدیریتی آن وجود نخواهد داشت. ماسک (تا سال ۲۰۲۲) ۲۵۷ میلیون دلار به این بنیاد کمک کرده است.

در تاریخ اخیر، کمک‌های مالی این بنیاد به دلیل کمک‌های کلان ایلان به شرکت‌های خودش، مورد انتقاد عمومی قرار گرفته است. این واقعیت، هنگامی که آشکار شد، واکنش‌های عمومی را به دنبال داشت و منجر به اتهاماتی مبنی بر عدم انجام وظیفه بنیاد ماسک شد.

یکی از مزایای کلیدی این بنیاد در قالب مالیات است، زیرا کمک‌های مالی خاص می‌توانند به عنوان اعتبار مالیاتی سازمان محسوب شوند و میزان مالیات پرداختی را کاهش دهند. این امر با این واقعیت اثبات می‌شود که ماسک در طول زمان بیش از ۷ میلیارد دلار، عمدتاً از طریق سهام تسلا، به این بنیاد اهدا کرده است. این اقدام باعث صرفه‌جویی حدود ۲ میلیارد دلار شده که در غیر این صورت باید به عنوان مالیات پرداخت می‌شد. بنیاد ماسک سه سال متوالی سهمیه اهدای مالی خود را از دست داد، به این معنی که حداقل مبلغ قانونی برای واجد شرایط بودن برای معافیت‌های مالیاتی را رعایت نکرد، که این امر بنیاد را در تیررس سازمان مالیاتی ایالات متحده (IRS) قرار داد.

۷. نورالینک (Neuralink)

در نهایت، ما رادیکال‌ترین و شاید پادآرمان‌شهری‌ترین شرکت ماسک را داریم: نورالینک! طبق اطلاعات منتشر شده توسط این شرکت، نورالینک بر ساخت BCI تمرکز دارد که مخفف رابط مغز و رایانه (Brain-Computer Interface) است. وب‌سایت این شرکت در حال حاضر ادعا می‌کند افرادی که ایمپلنت‌های نورالینک دارند، می‌توانند اندام‌های پروتزی رباتیک را با استفاده از این دستگاه کنترل کنند و همچنین با آن یک ماوس کامپیوتر را به کار ببرند. دانشمندان نورالینک امیدوارند این BCIها را در مغز انسان بکارند تا به افرادی که دارای شرایط عصبی هستند، استقلال بدنی بیشتری بدهند. در حالی که این هدف قابل تحسین است، سؤالاتی در مورد اینکه آیا زمان مناسبی برای چنین سرمایه‌گذاری‌ای است و آیا این فناوری به بلوغ نزدیک است یا خیر، وجود دارد.

در حال حاضر، نمونه اولیه نورالینک با نام N1، حدود یک سوم اینچ قطر دارد و در جمجمه کاشته می‌شود. در آنجا، حسگرهای داخل دستگاه سعی می‌کنند فعالیت عصبی را با دریافت سیگنال الکتریکی تولید شده بخوانند و آن اطلاعات را به جایی که باید منتقل کنند. هدف اصلی در حال حاضر تمرکز بر سیگنال‌های مربوط به حرکت اعضای بدن است. با این حال، ما نیاز داریم افرادی مرزهای ممکن را جابجا کنند، و چه برای بهتر یا بدتر، نورالینک N1 آزمایشات انسانی را آغاز کرده است و اولین ایمپلنت آن در سال ۲۰۲۴ انجام شد.

منبع: Slashgear