اگر با یک هواپیمای تجاری پرواز کرده باشید، احتمالاً موتورها را زیر بالها دیدهاید. اما اگر جلوی بیشتر جتهای شخصی بایستید، متوجه تفاوت بزرگی خواهید شد. به جای اینکه موتورها زیر بالها آویزان باشند، اغلب روی بدنه عقب، نزدیک دم، نصب شدهاند. اما دلیل این کار چیست و این جتها چه تفاوتی با هواپیماهای دیگر دارند؟ برای پاسخ به این سوالات با اِروتِک همراه باشید.
این آرایشی است که در طیف گستردهای از جتهای تجاری، از جتهای سبک سطح پایه مانند امبرائر فنوم 100EX، تا هواپیماهای اجرایی دوربرد مانند داسو فالکون 8X، خواهید دید. این یک انتخاب یا بازگشت به طراحیهای قدیمی نیست، بلکه یک امر عملی است.
جتهای شخصی صرفاً نسخههای کوچکتر هواپیماهای مسافربری نیستند. آنها هدف متفاوتی را دنبال کرده و به انواع مختلفی از فرودگاهها پرواز میکنند. همچنین مسئله طراحی نیز مطرح است. جتهای کوچکتر نسبت به هواپیماهای تجاری بزرگتر، نیازهای آیرودینامیکی متفاوتی دارند، مانند سبکتر بودن و توانایی پرواز در ارتفاعات بالاتر. محل قرارگیری موتورها این نیازها را در نظر میگیرد. هیچ تصمیم طراحی در صنعت هوافضا بدون تفکر و ملاحظه دقیق اتخاذ نمیشود. در اینجا نحوه پشتیبانی آرایش موتور از نحوه طراحی و عملکرد جتهای شخصی آورده شده است.
جتهای کوچکتر نیازی به موتورهای بزرگ و سنگین ندارند!
جتهای تجاری مدرن از توربوفنهای بایپس بالا و بزرگ استفاده میکنند که سنگین و پهن هستند. این موتورها به خوبی روی پایههای زیر بال کار میکنند زیرا فاصله کافی از زمین وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که موتور هنگام فرود به زمین ساییده نمیشود. با این حال، جتهای شخصی به این نوع قدرت نیازی ندارند. موتورهای آنها سبکتر، باریکتر و جمع و جورتر هستند؛ ایدهآل برای نصب در عقب بدون بر هم زدن تعادل هواپیما.
این پیکربندی طراحی ساختاری را نیز آسانتر میکند. قرار دادن موتورها در عقب به این معنی است که بالها میتوانند نازک، سبک و بدون مزاحم باقی بمانند. این امر وقتی کارایی مهم باشد، بسیار حائز اهمیت است.
موتورهای نصب شده در عقب نیز نزدیکتر به هم قرار گرفتهاند، که در صورت از کار افتادن یکی از آنها مهم است، زیرا عدم تعادل ناشی از آن کمتر چشمگیر است و کنترل هواپیما را برای خلبان آسانتر میکند. علاوه بر این، صدای کمتری در کابین وجود دارد، زیرا موتورها از محل نشستن مسافران دورتر هستند. برای مسافران تجاری، این پرواز آرامتر یک مزیت ظریف اما مهم دیگر است.
هواپیما در صورت از کار افتادن موتورها تا چه مسافتی میتواند پرواز کند؟ |
محل قرارگیری موتورها، عملیات فرودگاهی را سادهتر میکند!
برخلاف هواپیماهای مسافربری که در فرودگاههای بزرگ با باندهای طولانی فرود میآیند، جتهای شخصی اغلب از فرودگاههای کوچکتری استفاده میکنند که خدمات زمینی در آنها حداقل است. بدون وجود موتورهای آویزان زیر بالها، جتهای شخصی به سطح باند نزدیکتر قرار میگیرند. این امر سوار شدن را آسانتر میکند، زیرا یک نردبان ساده میتواند این کار را انجام دهد. نیازی به وسایل نقلیه یا زیرساختهای ویژه نیست.
مسئله آسیب ناشی از اجسام خارجی (FOD) نیز وجود دارد. موتورهایی که در ارتفاع کم از زمین نصب شدهاند، احتمال بیشتری دارد که زباله را به داخل بکشند. موتورهای نصب شده در عقب در ارتفاع بالاتری قرار دارند و هنگام تاکسی کردن (حرکت روی باند) روی سطوح شنریزی شده یا پر از زباله، آسیبپذیری کمتری دارند. این یک خطر نگهداری کمتر برای نگرانی اپراتورها است.
در نهایت، موتورهای عقب برای نحوه پرواز، سرویس و سوار شدن به جتهای شخصی منطقی هستند. در حالیکه هوانوردی تجاری عمدتاً از این طرح دور شده است، نیازهای منحصر به فرد هوانوردی تجاری آن را همچنان مرتبط نگه میدارد. موتورهای نصب شده در عقب فقط یک یادگار نیستند، بلکه ابزار مناسب برای این کار هستند.
منبع: Slashgear