رویدادهای نادر نجومی و بارش شهابی درخشان دی ماه را از دست ندهید!

دی‌ماه امسال، آسمان شب نمایش شگفت‌انگیزی از بارش شهابی کوادرانتید و هم‌ترازی نادر چهار سیاره در یک منظره ارائه می‌دهد. در این ماه می‌توانید مریخ را در حالت مقابله مشاهده کنید که تمام شب درخشان می‌تابد و نزدیک شدن زهره و زحل در اواسط ماه را ببینید. این رویدادهای نجومی فرصتی عالی برای علاقه‌مندان حرفه‌ای و تازه‌کار فراهم می‌کنند تا شگفتی‌های کیهانی را تحسین کنند.

چهار سیاره در یک منظره!

هر شب این ماه، می‌توانید منظره‌ای نفس‌گیر از چهار سیاره درخشان را در یک زمان مشاهده کنید. همچنین از برخورد نزدیک زهره و زحل، عبور ماه از مقابل مریخ، و بارش شهابی درخشان لذت ببرید.

این ماه، چهار سیاره درخشان در ساعات اولیه شب شما را شگفت‌زده می‌کنند. زهره و زحل در روزهای 27 و 28 دی به هم نزدیک می‌شوند، در حالی‌که مریخ درخشان‌ترین حالت خود را در دو سال گذشته دارد. در 23ام، ماه برای ناظران در ایالات متحده و شرق کانادا از مقابل مریخ عبور می‌کند. همچنین بارش شهابی کوادرانتید در صبح روز 13 دی قبل از طلوع خورشید به اوج خود می‌رسد.

نکات برجسته آسمان‌نگری

• ۱۳ دی – اوج بارش شهابی کوادرانتید: این بارش متوسط معمولاً در اوج خود ۲۰ تا ۳۰ شهاب در ساعت ارائه می‌دهد، البته در آسمان‌های تاریک و بدون ابر. امسال، ماه مزاحمتی ایجاد نمی‌کند، بنابراین زمان خوبی برای تماشای شهاب‌هاست.
• ۲۳ دی – عبور ماه از مقابل مریخ: برای ناظران در ایالات متحده و شرق کانادا، ماه در این شب از مقابل مریخ عبور می‌کند. زمان دقیق بسته به موقعیت شما متفاوت است، بنابراین جزئیات را در اپلیکیشن آسمان‌نگری خود بررسی کنید.
• ۲۷-۲۸ دی – مقارنه زهره و زحل: طی چند هفته، این دو سیاره به فاصله‌ای بسیار نزدیک (حدود ۲ درجه) در آسمان می‌رسند. نزدیک‌ترین فاصله آن‌ها در ۲۷ و ۲۸ دی خواهد بود.
• تمام دی‌ماه – مشاهده چهار سیاره: در ساعات اولیه شب، می‌توانید زهره و زحل را در جنوب‌غرب، مشتری را بالای سر، و مریخ را در شرق مشاهده کنید. (اورانوس و نپتون نیز در آسمان هستند، اما برای دیدن آن‌ها به تلسکوپ نیاز دارید.) سیارات همیشه در آسمان در امتداد یک خط ظاهر می‌شوند، بنابراین این “هم‌ترازی” چیز خاصی نیست. چیزی که کمتر رایج است، مشاهده چهار یا پنج سیاره درخشان به‌صورت همزمان است، که هر سال اتفاق نمی‌افتد. آیا این یک “رژه سیاره‌ای” است؟ این اصطلاحی فنی در نجوم نیست، پس هرچه دوست دارید آن را بنامید!
• تمام دی‌ماه – مقابله مریخ: مریخ در این ماه مستقیماً در مقابل خورشید نسبت به زمین قرار دارد و تمام شب درخشان است. پس از غروب آفتاب در شرق ظاهر می‌شود و در سپیده‌دم در جنوب‌غرب قرار می‌گیرد.

در طول ماه ژانویه، پس از تاریکی هوا، می‌توانید زهره و زحل را برای چند ساعت اول شب در سمت جنوب غربی آسمان مشاهده کنید، در حالی که مشتری درخشان در بالای سرتان می‌درخشد و مریخ نیز از شرق طلوع می‌کند. اورانوس و نپتون نیز در آسمان حضور دارند، اما از آنجا که به‌عنوان “سیارات درخشان” دیده نمی‌شوند، معمولاً کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. این فرصت‌های مشاهده چندسیاره‌ای چندان کمیاب نیستند، اما هر سال نیز اتفاق نمی‌افتند، پس ارزش تماشا کردن را دارند.

گاهی این پدیده‌ها را “هم‌ترازی سیارات” می‌نامند، اما واقعیت این است که سیارات تقریباً همیشه به صورت خطی در آسمان ظاهر می‌شوند. این خط که به آن “دایره‌البروج” گفته می‌شود، نشان‌دهنده صفحه منظومه شمسی است که سیارات در آن به دور خورشید می‌چرخند. به همین دلیل است که گاهی سیارات در آسمان به‌گونه‌ای ظاهر می‌شوند که به یکدیگر نزدیک شده‌اند؛ این فقط زاویه دید ما از زمین است که آنها را هنگام حرکت در مسیر کیهانی‌شان در چنین موقعیتی نشان می‌دهد.

این همان چیزی است که در ژانویه شاهدش خواهیم بود؛ زهره و زحل به یکدیگر نزدیک می‌شوند و در میانه ماه، در تاریخ‌های ۱۷ و ۱۸ ژانویه، در نزدیک‌ترین فاصله ظاهری از یکدیگر قرار می‌گیرند، قبل از اینکه دوباره مسیرهای جداگانه‌ای را طی کنند. به یاد داشته باشید که این دو سیاره در واقع صدها میلیون مایل از یکدیگر فاصله دارند، پس هنگام مشاهده آنها، در واقع به سراسر منظومه شمسی نگاه می‌کنید!

در همین ماه، مریخ به حالت “مقابله” می‌رسد؛ حالتی که در آن این سیاره دقیقاً در سمت مقابل زمین نسبت به خورشید قرار می‌گیرد و یک خط مستقیم را تشکیل می‌دهد. این زمانی است که مریخ در نزدیک‌ترین فاصله به زمین قرار دارد و درخشان‌تر و بزرگ‌تر از همیشه دیده می‌شود. مقابله مریخ هر دو سال یک بار اتفاق می‌افتد. اگرچه این بار بهترین مقابله تاریخ نیست، اما مریخ به‌طور قابل‌توجهی نزدیک‌تر از حالت متوسط خواهد بود و فرصتی عالی برای مشاهده این سیاره سرخ فراهم می‌کند، جایی که ناسا پنج مأموریت فعال دارد.

در تاریخ 27 دی، ماه کامل به مریخ نزدیک می‌شود و در آن شب در فاصله‌ای بسیار نزدیک به سیاره سرخ دیده خواهد شد. در بخش‌هایی از ایالات متحده و شرق کانادا، ماه برای چند ساعت از مقابل مریخ عبور می‌کند، در حالی که این دو در آسمان شرقی طلوع می‌کنند. همچنین، مریخ تنها سیاره‌ای است که در صبح‌های این ماه در آسمان دیده می‌شود و می‌توانید آن را در سپیده‌دم در سمت غرب مشاهده کنید.

بارش شهابی ربعی نیز در ساعات ابتدایی صبح روز 17 دی به اوج خود می‌رسد. نور ماه مزاحمتی ایجاد نخواهد کرد، چرا که ماه هلال است و اوایل شب غروب می‌کند. برای دیدن بیشترین تعداد شهاب‌ها، بهتر است پس از نیمه‌شب در مکان‌های تاریک و دور از نور شهر به تماشای آسمان بنشینید و به چشمان خود فرصت دهید تا به تاریکی عادت کنند. نرخ شهاب‌ها با نزدیک شدن به سپیده‌دم به حداکثر می‌رسد و در مناطق روستایی شهاب‌های بیشتری نسبت به حومه شهرها قابل مشاهده است. این بارش از نیمکره شمالی بهتر دیده می‌شود و ناظران در شمال غربی و منطقه اقیانوس آرام، بهترین فرصت را برای مشاهده آن خواهند داشت.

منبع: Scitechdaily