دسته سیارکی «روز قیامت» چقدر برای ما تهدیدآمیز است؟

یک گروه تحقیقاتی به سرپرستی دانشگاه مریلند، با استفاده از تلسکوپ ZTF بخش‌های بزرگی از آسمان را بررسی کرده و دسته‌ای از خرده‌های فضایی به نام دسته تورید (Taurid swarm) را مطالعه کردند که به زمین نزدیک می‌شوند. دسته تورید که احتمالاً تکه‌هایی از دنباله‌دار بزرگی به نام انکه (Encke) است، در هر سال، در ماه‌های اکتبر و نوامبر، به شکل بارش‌های شهابی زیبا در آسمان دیده می‌شود. این منطقه مدت‌ها توجه اخترشناسان را به خود جلب کرده بود، زیرا ممکن بود حاوی سیارک‌های خطرناکی باشد، اما تا به حال دانشمندان قادر به تأیید یا رد وجود چنین خطراتی نبودند.

اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این دسته سیارکی تعداد کمتری از سیارک‌های بزرگ نسبت به آنچه تصور می‌شد دارد و در نتیجه سطح تهدید را کاهش می‌دهد.

این یافته‌ها که از مشاهدات تلسکوپ Zwicky Transient Facility(ZTF) ، به‌دست آمده‌اند، هم برای استراتژی‌های دفاع سیاره‌ای و هم برای درک بهتر تکامل دنباله‌دارها و سیارک‌ها ارزشمند هستند.

این تیم تحقیقاتی نتایج خود را در نشست سالانه بخش علوم سیاره‌ای انجمن اخترشناسی آمریکا در اکتبر 2024 ارائه کرده است.

یافته‌های دلگرم‌کننده درباره تهدید سیارک‌ها

کوآنژی یه که این پروژه را نظارت می‌کرد و دستیار پژوهش در بخش ستاره‌شناسی دانشگاه مریلند است، گفت:

ما از فرصتی نادر استفاده کردیم که در آن این دسته سیارکی به زمین نزدیک‌تر بود و به ما اجازه داد تا با کارآیی بیشتری به جستجوی اجسامی بپردازیم که می‌توانند تهدیدی برای سیاره ما باشند. یافته‌ها نشان می‌دهند که خطر برخورد یک سیارک بزرگ از دسته تورید بسیار کمتر از آن است که تصور می‌شد که این خبر خوبی برای دفاع سیاره‌ای است.

پیش از این، پژوهشگران گمان می‌کردند که دسته تورید ممکن است شامل تعداد زیادی سنگ‌های فضایی بزرگ به قطر چند کیلومتر باشد که از یک شیء بزرگ احتمالاً 100 کیلومتری باقی مانده‌اند. چنین اجسام بزرگی در صورت برخورد با زمین می‌توانند خسارات منطقه‌ای ایجاد کنند، مشابه آنچه که در سال 2013 در اثر برخورد شهاب چلیابینسک در روسیه رخ داد و بیش از 1600 نفر را زخمی کرد. اجسام بزرگ‌تر می‌توانند رویدادهای انقراض‌زا ایجاد کنند، مانند سیارکی که 66 میلیون سال پیش باعث انقراض دایناسورها شد.

نمایان ساختن ابعاد واقعی دسته تورید

کوآنژی یه توضیح داد:

خوشبختانه، احتمالاً تنها تعداد اندکی از سیارک‌ها، شاید فقط بین 9 تا 14 سیارک، در این دسته به این اندازه بزرگ وجود داشته باشند. “یافته‌های ما نشان می‌دهد که شیء مادر اصلی که این دسته را ایجاد کرده احتمالاً به قطر 10 کیلومتر بوده و نه یک شیء 100 کیلومتری عظیم. اگرچه همچنان باید نسبت به برخورد سیارک‌ها هوشیار باشیم، اما احتمالاً با دانستن این نتایج راحت‌تر می‌توانیم شب‌ها بخوابیم.

بینش‌هایی درباره دنباله‌دار انکه و تکامل سیارات

به گفته‌ی کوآنژی یه، دسته تورید به‌ویژه به‌دلیل ارتباط آن با دنباله‌دار انکه، سرنخ‌های مهمی در مورد تکامل سیارات ارائه می‌دهد. انکه که یکی از کوتاه‌ترین دوره‌های مداری شناخته‌شده را دارد (3.3 سال)، به‌طور غیرمعمولی بزرگ و پرغبار است. با توجه به شواهد موجود، دانشمندان بر این باورند که انکه در گذشته به شدت تکه‌تکه شده و ممکن است همچنان به فروپاشی خود ادامه دهد.

او گفت:

مطالعه دسته تورید به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه تشکیل و فروپاشی اجرام کوچک آسمانی مانند دنباله‌دارها و سیارک‌ها در طول زمان پیدا کنیم. تحقیقات ما نه تنها برای شناسایی سیارک‌ها و دفاع سیاره‌ای مهم است، بلکه به درک گسترده‌تر ما از اجرام منظومه شمسی کمک می‌کند.

گام‌های آینده در شناسایی سیارک‌ها

اگرچه نتایج این مطالعه اطمینان‌بخش است، اما تیم تحقیقاتی بر اهمیت نظارت و بهبود مستمر قابلیت‌های شناسایی تأکید دارند. با استفاده از امکانات پیشرفته‌ای مانند تلسکوپ ZTF، که می‌تواند به‌طور کارآمد نقشه‌برداری‌های وسیع آسمانی انجام داده و اجرام بالقوه خطرناک نزدیک به زمین را ردیابی کند، پژوهشگران برنامه دارند که در سال‌های آتی که دسته تورید بار دیگر به زمین نزدیک می‌شود، مشاهدات بیشتری انجام دهند.

کوآنژی یه افزود:

ما در سال‌های 2025 و 2026 فرصت‌هایی داریم تا نتایج خود را دقیق‌تر کنیم و از ادامه این کار مهم هیجان‌زده‌ایم.

این تیم تحقیقاتی، به رهبری یاسمین لی از دبیرستان پلس‌ویل و تحت نظارت دانشگاه مریلند، شامل دانشمندانی از دانشگاه‌های غربی انتاریو و واشنگتن در سیاتل نیز بود.

منبع: Scitechdaily