اشعه ایکس باعث درخشش سلول‌های تومور مغزی شده و آن‌ها را نابود می‌کند!

بر اساس یک مطالعه جدید، استفاده از دوزهای بسیار پایین اشعه ایکس برای فعال کردن ترکیباتی که درخشش ایجاد کرده و رادیکال‌های آزاد ضدسرطان تولید می‌کنند، رشد تومور مغزی را متوقف و زمان بقا را دو برابر می‌کند. نکته مهم این است که سلول‌های سالم تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند.

اشعه ایکس به دلیل توانایی نفوذ به بافت‌های عمیق بدن، برای ارائه پرتودرمانی سرطان استفاده می‌شود. در حالیکه پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای اشعه ایکس، DNA سلول‌های تومور را تخریب کرده و آنها را می‌کشد، درمان فتودینامیک از روشی متفاوت برای دستیابی به همان نتیجه استفاده می‌کند. در این روش از فوتون‌های پرتوهای لیزری برای تحریک مولکول‌های نورواکنش‌پذیر به نام فوتوسنتیزرها که در تومورها قرار داده شده‌اند، استفاده می‌شود که رادیکال‌های نابودکننده‌ی سرطان را تولید می‌کند.

هر دو روش درمانی معایبی دارند. پرتودرمانی می‌تواند به سلول‌های سالم نزدیک تومور آسیب برساند و منجر به عوارض جانبی مانند تهوع و ریزش مو شود و درمان فتودینامیک نمی‌تواند به تومورهای عمیق دسترسی پیدا کند. در یک مطالعه جدید که توسط دانشگاه تکنولوژیک نانیانگ سنگاپور (NTU Singapore) انجام شده است، محققان از ترکیبی از روش‌های رادیوتراپی و فتودینامیک که به عنوان رادیودینامیک درمانی شناخته می‌شود، برای هدف‌گیری و نابودی سلول‌های تومور مغزی به‌طور انتخابی استفاده کرده‌اند.

این درمان از ترکیبی جدید به نام «کاوشگر مولکولی دینامیک پسادرخشش رادیویی» (MRAP) استفاده می‌کند که بر پایه مواد بیوشیمیایی‌ و ید ایجاد شده است. ترکیباتی که معمولاً در درمان رادیودینامیک استفاده می‌شوند حاوی فلزات سنگین هستند که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند؛ با این حال MRAPها حاوی فلزات سنگین نیستند. این ترکیبات مستقیماً به تومور تزریق شده و با اشعه ایکس در دوزی بسیار کمتر از آنچه در پرتودرمانی‌های موجود استفاده می‌شود، فعال می‌شوند. نکته مهم این است که آنها تنها در حضور آنزیم کاتپسین بی (CatB) فعال می‌شوند که در سلول‌های سرطانی به میزان بالایی تولید می‌شود و نقش مهمی در رشد و پیشرفت تومور دارد. MRAPها هنگامی که فعال می‌شوند، یک «پسادرخشش» در نزدیکی فرکانس مادون قرمز تولید کرده و رادیکال‌های آزاد کشنده سرطان تولید می‌کنند.

محققان این درمان را بر روی مدل‌های موش مبتلا به سرطان مغزی، به‌ویژه گلیوبلاستوما که یک تومور سریع‌الرشد با پایین‌ترین نرخ بقا در انسان‌هاست، آزمایش کردند. تومورهایی که با MRAPها تزریق شدند با دوز اشعه ایکس کمتر از یک ششم آنچه معمولاً استفاده می‌شود، تحت تابش قرار گرفتند. پس از درمان، رشد تومورها متوقف شد و موش‌های درمان‌شده طول عمری دو برابر موش‌های درمان‌نشده داشتند. همچنین، محققان دریافتند که MRAPها در سلول‌های سالم رادیکال‌های آزاد تولید نکرده و بنابراین هیچ عوارض جانبی ایجاد نمی‌کنند و هیچ نشانه‌ای از آسیب بافتی یا کاهش وزن نیز مشاهده نشد. ترکیبات MRAP در نهایت از طریق ادرار و مدفوع حیوانات دفع می‌شوند.

پروفسور پو کانی از دانشکده شیمی، مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی NTU سنگاپور و نویسنده ارشد و همکار این مطالعه گفته است:

“ما از دوزهای بسیار پایین اشعه ایکس و MRAPهای کشنده سرطان استفاده کردیم، همچنین، ترکیبات ضدسرطان تنها در تومور مغزی فعال بودند و نه در سلول‌های سالم. بنابراین، انتظار داریم که روش درمانی ما ایمن‌تر و با عوارض جانبی کمتری نسبت به روش‌های موجود باشد.”

محققان به ارزیابی ایمنی و کارآیی MRAPها در مدل‌های پیش‌بالینی بزرگتر ادامه خواهند داد قبل از اینکه به آزمایش‌های انسانی بپردازند. آنها همچنین در حال بهبود توانایی MRAP برای هدف‌گیری سلول‌های سرطانی و افزودن قابلیت‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن برای کمک در مبارزه با بازگشت سرطان هستند.

این مطالعه در مجله Nature Materials منتشر شده است.

منبع: Newatlas