در دورافتادهترین گوشههای جو زمین، یک درخشش سبز کمنور بیصدا آسمان شب را نقاشی میکند، دور از هیاهوی مزاحم آلودگی نوری! این پدیده که بر فراز رصدخانه لاسیا در صحرای آتاکامای شیلی ثبت شده است، اغلب با شفقهای قطبی چشمگیرتر اشتباه گرفته میشود، اما جذابیت مسحورکننده و خاموش خود را دارد. بیاید با یکدیگر این پدیده جذاب را بررسی کنیم. با اِروتِک همراه باشید.
درخشش پنهان بر فراز صحرا
نور سبز ملایمی که آسمان را در این تصویر پر کرده است، “اِیرگِلو” یا “تابش جوی” نامیده میشود، نور کمسویی که بهطور طبیعی از لایههای بالایی جو زمین ساطع میشود. برخلاف ستارگان یا شفقهای قطبی، نمیتوانید ایرگلو را با چشم غیرمسلح ببینید چراکه بسیار کمنور است. اما در مکانهای بسیار تاریک، دوربینهای حساس میتوانند حضور شبحوار آن را ثبت کنند. یکی از این مکانها رصدخانه لاسیا است که توسط رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) اداره میشود و در حاشیه صحرای دورافتاده آتاکامای شیلی قرار دارد، جاییکه آلودگی نوری تقریباً وجود ندارد.
ایرگلو در مقابل شفق قطبی: تفاوت چیست؟
اگرچه اِیرگِلو ممکن است شبیه نورهای سوسوزننده شفق قطبی به نظر برسد، اما این دو پدیده کاملاً متفاوت هستند. ایرگلو زمانی ایجاد میشود که تابش فرابنفش خورشید اتمها و مولکولهای موجود در لایههای بالایی جو را انرژی میدهد. هنگامیکه این ذرات به حالت عادی خود بازمیگردند، نور کموییی از خود ساطع و یک درخشش نرم و یکنواخت تولید میکنند.
در مقابل، شفقهای قطبی فورانهای چشمگیر نور هستند که در اثر برهمکنش ذرات باردار خورشید با میدان مغناطیسی زمین ایجاد میشوند. شفقهای قطبی، کوتاه، غیرقابل پیشبینی و معمولاً بسیار روشنتر از ایرگلو هستند.
در حالی که ایرگلو همیشه در آسمان شب وجود دارد، بسیار ظریف است – بیشتر شبیه یک زمزمه پسزمینه ملایم تا یک نمایش آتشبازی. رنگ سبز دیده شده در اینجا از اتمهای اکسیژن ناشی میشود، اما ایرگلو بسته به مولکولهای خاص موجود، میتواند قرمز یا زرد نیز به نظر برسد.
گنجیابی تلسکوپی در لاسیا!
اما در این نمای فیشی (چشمماهی) از لاسیا چیزی بیش از ایرگلو پنهان شده است. آیا میتوانید سه تلسکوپ را پیدا کنید؟ تلسکوپ 3.6 متری ESO در پایین، به نظر میرسد که کهکشان راه شیری را مانند دود بیرون میدهد. تلسکوپ 1.2 متری سوئیسی لئونارد اویلر (بالا سمت چپ) نیز به راحتی قابل تشخیص است، اما تلسکوپ فناوری نوین که تقریباً غیرقابل تشخیص است، ممکن است چالشبرانگیزتر باشد (در بالا پنهان شده است).
منبع: Scitechdaily