از آنجاییکه اولین نسلی که با فناوری دیجیتال بزرگ شدهاند، به سنی میرسند که خطر زوال عقل برایشان اهمیت بیشتری پیدا میکند، محققان یک سوال مهم میپرسند: آیا استفاده از فناوری دیجیتال خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش میدهد؟ با توجه به استفاده مکرر از اصطلاحاتی مانند “پوسیدگی مغز” و “افت عملکرد مغزها” در رسانههای اجتماعی، ممکن است پاسخ مثبت به نظر برسد. با این حال، مطالعه جدیدی که در مجلهی Nature Human Behavior منتشر شده، خلاف این را نشان میدهد!
این مطالعه که توسط متخصصان علوم اعصاب در دانشگاه بیلور و دانشکده پزشکی دانشگاه تگزاس در آستین (دِل) انجام شده، دریافته است که استفاده از فناوری دیجیتال در واقع با کندتر شدن روند زوال شناختی مرتبط است، نه تسریع آن!
انگیزه این تحقیق، نگرانیهای فزاینده عمومی بود مبنی بر اینکه تعامل منفعلانه با دستگاههای دیجیتال میتواند سلامت مغز را بدتر کند. اما این تجزیه و تحلیل که توسط جارد اف. بنجه، دکترای روانشناسی بالینی در دانشکده پزشکی دِل و مرکز جامع حافظه UT Health Austin، و مایکل کی. اسکالین، دکترای استادیار روانشناسی و علوم اعصاب در بیلور، رهبری شد، شواهد اطمینانبخشی خلاف این موضوع ارائه میدهد.
اسکالین گفت:
تقریباً هر روز میتوانید اخبار را روشن کنید و ببینید که مردم در مورد چگونگی آسیب رساندن فناوریها به ما صحبت میکنند. مردم اغلب از اصطلاحات ‘افت عملکرد مغز’ و ‘پوسیدگی مغز’ استفاده میکنند و اکنون عبارت ‘زوال عقل دیجیتال‘ در حال ظهور است. ما به عنوان محقق، میخواستیم بدانیم که آیا این درست است یا خیر.
فرضیه “زوال عقل دیجیتال” پیشبینی میکند که یک عمر قرار گرفتن در معرض فناوری دیجیتال، تواناییهای شناختی را بدتر میکند. در مقابل، یافتههای این مطالعه این فرضیه را به چالش میکشد و در عوض نشان میدهد که تعامل با فناوری دیجیتال، انعطافپذیری شناختی را در این بزرگسالان تقویت میکند. اسکالین و بنجه با بررسی بیش از ۱۳۶ مطالعه با دادههایی که شامل بیش از ۴۰۰,۰۰۰ بزرگسال بود و مطالعات طولی با میانگین ۶ سال دادههای پیگیری، شواهد قانعکنندهای یافتند که نشان میدهد استفاده از فناوری دیجیتال با نتایج بهتر پیری شناختی مرتبط است، نه آسیب.
مطالعه محققان از فرضیه “ذخیره فناوری” حمایت کرد و دریافت که فناوریهای دیجیتال میتوانند رفتارهایی را ترویج کنند که شناخت را حفظ میکنند. در واقع، مطالعه آنها نشان داد که استفاده از فناوری دیجیتال با ۵۸٪ خطر کمتر اختلال شناختی مرتبط است. این الگوی محافظت شناختی زمانی که محققان وضعیت اقتصادی-اجتماعی، تحصیلات، سن، جنسیت، توانایی شناختی پایه، حمایت اجتماعی، سلامت کلی و تعامل با فعالیتهای ذهنی مانند مطالعه را که ممکن است یافتهها را توضیح دهد، کنترل کردند، همچنان پابرجا بود.
افزایش مهارتهای حل مسئله
اسکالین گفت که برای برخی، این یافتهها تعجبآور است زیرا استفاده از فناوری اغلب با کمتحرکی جسمی و ذهنی مرتبط است. با این حال، برای نسل فعلی سالمندان که با اولین پیشرفتهای فناوری – رایانهها، اینترنت و تلفنهای هوشمند – پس از دوران کودکی خود آشنا شدند، استفاده از فناوری از نظر شناختی چالشبرانگیز است زیرا دائماً در حال تغییر است.
اسکالین ادامه داد:
یکی از اولین چیزهایی که افراد میانسال و مسن میگفتند این بود که ‘من از این کامپیوتر خیلی کلافه شدهام. یادگیری آن سخت است.’ این در واقع بازتابی از چالش شناختی است که ممکن است برای مغز مفید باشد، حتی اگر در آن لحظه حس خوبی نداشته باشد.
او گفت که فناوری نیازمند سازگاری مداوم است، مانند درک بهروزرسانیهای نرمافزاری جدید، رفع مشکلات اتصال اینترنت یا فیلتر کردن تبلیغات وبسایت.
اسکالین افزود:
اگر سالها این کار را انجام میدهید و واقعاً با آن درگیر هستید، حتی اگر ممکن است احساس ناامیدی کنید، این ممکن است نشانهای از تمرین دادن مغز شما باشد.
ارتباط اجتماعی
فناوری همچنین ارتباط و تعامل را به شکلی بیسابقه امکانپذیر میسازد که میتواند فرصتهای ارتباطی را گسترش دهد. تماسهای ویدیویی، ایمیلها و برنامههای پیامرسان به حفظ شبکههای اجتماعی کمک میکنند، به ویژه برای افرادی که در غیر این صورت به طور منظم اعضای خانواده خود را نمیبینند.
اسکالین گفت:
اکنون میتوانید با خانوادهها در نسلهای مختلف ارتباط برقرار کنید. نه تنها میتوانید با آنها صحبت کنید، بلکه میتوانید آنها را ببینید. میتوانید عکسها را به اشتراک بگذارید. میتوانید ایمیل رد و بدل کنید و همه اینها در یک ثانیه یا کمتر اتفاق میافتد. بنابراین، این بدان معناست که فرصت بیشتری برای کاهش تنهایی وجود دارد.
ارتباط اجتماعی بهتر یک عامل شناخته شده مرتبط با عملکرد شناختی در سالمندان است و پیوندی بین کاهش انزوا ناشی از فناوریهای دیجیتال و کاهش خطر زوال عقل فراهم میکند.
تاثیر “داربست دیجیتال”
تشخیص زوال عقل تا حدی زمانی داده میشود که تغییرات شناختی منجر به از دست دادن استقلال در انجام کارهای روزمره شود. ابزارهایی مانند یادآوریهای دیجیتال، مسیریابی GPS و بانکداری آنلاین به سالمندان این امکان را میدهند که با وجود مشکلات شناختی از طریق داربست دیجیتال مستقل بمانند.
طبق مقاله تحقیقاتی، این داربست دیجیتال “در حالی که عملکرد شناختی کلی کاهش مییابد، نتایج عملکردی بهتری را در سالمندان تسهیل میکند.” فناوریها میتوانند به عنوان یک سیستم پشتیبانی جبرانی برای حفظ استقلال کلی و کاهش خطر تشخیص زوال عقل حتی با وجود برخی از کاهش شناختی عمل کنند.
محققان گفتند:
از آنجاییکه عمل بالینی همچنان به سمت یک رویکرد فردی و پزشکی دقیق پیش میرود، لازم خواهد بود که این حوزه مشخص کند که این داربست دیجیتال برای چه کسانی و برای چه مدت موثر است.
ترویج استفاده سالم از فناوری
در حالیکه اسکالین اثرات منفی فناوری مانند رانندگی حواسپرت یا استفاده از فناوری به جای تعاملات حضوری مداوم را تشخیص میدهد، او همچنین تاکید میکند که ترویج استفاده سالم از ابزارهای دیجیتال در سالمندان برای سلامت شناختی آنها مفید است.
او گفت:
اگر پدر یا مادربزرگ یا مادربزرگی دارید که از فناوری دوری میکنند، شاید دوباره به آن فکر کنید. آیا آنها میتوانند یاد بگیرند که از برنامههای عکس، پیامرسان یا تقویم در تلفن هوشمند یا تبلت استفاده کنند؟ ساده شروع کنید و در حین یادگیری بسیار صبور باشید.
استفاده از رسانههای اجتماعی یکی دیگر از موضوعات بسیار بحثبرانگیز در مورد اثرات شناختی است. در حالیکه او میگوید پیشبینی اثرات شناختی پیمایش بیپایان در TikTok دشوار است، اسکالین استدلال میکند که تولید ویدیو از طریق شناخت خلاقانه میتواند مفید باشد. علاوه بر این، او گفت که تعامل با جوامع آنلاین میتواند با ایجاد ارتباطات اجتماعی مزایایی را به همراه داشته باشد.
او گفت:
ما میتوانیم مدت زیادی در مورد تمام روشهای خاصی که استفاده از فناوری میتواند بد باشد صحبت کنیم. با این حال، اثر خالص از دهه ۱۹۹۰ برای شناخت کلی در سالمندان مثبت بوده است.
منبع: Scitechdaily