سیستم های پیشرفته کمک راننده (ADAS) چیست؟

امروزه، خودروها تنها وسیله ای برای جابجایی نیستند، بلکه به سامانه‌های هوشمندی تبدیل شده اند که با راننده و محیط اطراف خود تعامل دارند. در قلب این هوشمندی، سیستم‌های پیشرفته کمک راننده (ADAS) قرار دارند. ADAS مجموعه ای از فناوری‌های الکترونیکی است که با استفاده از سنسورها، دوربین ها و رادارها، به راننده در فرآیند رانندگی کمک می کند تا ایمنی، راحتی و کارایی را افزایش دهد. این سیستم ها به صورت مداوم وضعیت خودرو و محیط اطراف را پایش کرده و در زمان لازم به راننده هشدار می دهند یا حتی کنترل خودرو را برای جلوگیری از حوادث احتمالی به دست می گیرند.

انواع فناوری‌های مورد استفاده در ADAS

ADAS یک سیستم واحد نیست، بلکه مجموعه ای از زیرسیستم ها است که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند و با همکاری یکدیگر، تصویری جامع از محیط اطراف خودرو به دست می آورند. این هماهنگی بین فناوری ها، به سیستم کمک می کند تا با دقت و سرعت بالا تصمیم گیری کند. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، ADAS از ترکیبی از سنسورهای مختلف استفاده می کند که هر یک مکمل دیگری است و در شرایط متفاوت، عملکرد بهینه ای را ارائه می دهد. این سنسورها به مثابه حواس چندگانه خودرو عمل می کنند که شامل بینایی، شنوایی و حسگرهای فاصله می شوند.

• دوربین‌های خودرو (Dash Cam و سایر دوربین ها): این دوربین ها، که می توانند در جلو، عقب یا حتی اطراف خودرو نصب شوند، نقش “چشم” سیستم را ایفا می کنند. آنها تصاویر و ویدیوهای لحظه ای از محیط اطراف خودرو را ضبط کرده و اطلاعات حیاتی مانند خطوط جاده، عابران پیاده، علائم راهنمایی و رانندگی و سایر خودروها را تشخیص می دهند. از کلمات کلیدی مانند دوربین خودرو، دوربین ماشین و داش کم برای اشاره به این بخش استفاده می شود.
• رادار (Radar): این سنسورها با ارسال امواج رادیویی و دریافت بازتاب آنها، فاصله و سرعت اشیاء را با دقت بالا اندازه گیری می کنند. رادارها به ویژه در شرایط آب و هوایی نامناسب مانند مه، باران یا برف عملکرد بهتری نسبت به دوربین ها دارند.
• لیدار (Lidar): لیدار با استفاده از پالس‌های لیزری، یک نقشه سه بعدی دقیق از محیط اطراف خودرو ایجاد می کند. این تکنولوژی بسیار دقیق است و در برخی از پیشرفته ترین سیستم‌های خودران مورد استفاده قرار می گیرد.
• سنسورهای اولتراسونیک: این سنسورها با استفاده از امواج صوتی، فاصله اشیاء نزدیک را تشخیص می دهند و بیشتر در سیستم‌های کمک پارک و هشدار نقاط کور کاربرد دارند.

برخی از مهم ترین قابلیت‌های سیستم ADAS

سیستم‌های ADAS طیف وسیعی از قابلیت ها را ارائه می دهند که هر کدام به بهبود ایمنی و راحتی رانندگی کمک می کنند. این سیستم ها با استفاده از داده‌های جمع آوری شده از سنسورها و دوربین ها، به راننده در شرایط مختلف کمک می کنند تا از تصادف جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش دهند. هر یک از این قابلیت ها، به نوعی یک دستیار هوشمند برای راننده محسوب می شود. در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها اشاره شده است:

• سیستم هشدار برخورد از جلو (FCW): این سیستم با استفاده از دوربین و رادار، فاصله شما را با خودروی جلویی می سنجد. اگر احتمال برخورد وجود داشته باشد، با هشدارهای صوتی یا بصری به راننده اطلاع می دهد تا اقدامات لازم را انجام دهد.
• سیستم ترمز اضطراری خودکار (AEB): این سیستم یک گام فراتر از FCW می رود. اگر راننده به هشدار واکنش نشان ندهد و برخورد قریب الوقوع باشد، سیستم به صورت خودکار ترمز می کند تا از وقوع تصادف جلوگیری کرده یا شدت آن را به حداقل برساند.
• سیستم هشدار خروج از خط (LDW): با استفاده از دوربین خودرو، خطوط جاده را تشخیص می دهد و اگر خودرو بدون استفاده از راهنما از خط خارج شود، به راننده هشدار می دهد. این قابلیت به خصوص در جاده‌های طولانی و هنگام خستگی راننده بسیار مفید است.
• سیستم حفظ خودرو در بین خطوط (LKA): این سیستم علاوه بر هشدار، می تواند فرمان خودرو را به صورت خودکار و آرام تنظیم کند تا خودرو در مسیر صحیح و بین خطوط باقی بماند.
• کروز کنترل تطبیقی (ACC): این سیستم سرعت خودرو را به صورت خودکار با سرعت خودروی جلویی تنظیم می کند و فاصله ایمن را حفظ می کند. به این ترتیب راننده می تواند در ترافیک‌های سنگین یا جاده‌های شلوغ، با آرامش بیشتری رانندگی کند.
• سیستم تشخیص نقطه کور (BSD): این سیستم با استفاده از سنسورها، وجود خودرو در نقاطی که راننده دید کافی ندارد را تشخیص داده و با روشن کردن یک چراغ هشدار روی آینه دوربین دار خودرو یا آینه مانیتوردار دوربین دار به راننده اطلاع می دهد.
• سیستم کمکی پارک خودکار: این سیستم می تواند به صورت خودکار فرمان را برای پارک کردن خودرو در یک فضای مناسب کنترل کند و راننده فقط باید کنترل پدال گاز و ترمز را بر عهده بگیرد.
• دوربین دید ۳۶۰ درجه (Surround View): این سیستم با ترکیب تصاویر چند دوربین، یک نمای کامل از اطراف خودرو را روی صفحه نمایش به راننده می دهد تا پارک کردن و مانور در فضاهای تنگ آسان تر شود.

ارتباط ADAS با دوربین‌های خودرو

یکی از اجزای کلیدی بسیاری از سیستم‌های ADAS، دوربین خودرو است. این دوربین ها، که گاهی اوقات به آنها داش کم نیز گفته می شود، داده‌های تصویری را پردازش می کنند تا اطلاعات لازم برای عملکردهای سیستم را فراهم کنند. این دوربین ها می توانند بخشی از سیستم اصلی خودرو باشند یا به صورت جداگانه نصب شوند. در برخی موارد، تکنولوژی‌های جدید مانند آینه دوربین دار خودرو و آینه‌های مانیتوردار دوربین دار نیز بخشی از این اکوسیستم هستند.

آینده ADAS: مشاهده از راه دور و دوربین‌های بی سیم

با پیشرفت تکنولوژی، قابلیت‌های ADAS نیز در حال گسترش است. در آینده نزدیک، شاهد گسترش قابلیت‌هایی مانند مشاهده از راه دور خواهیم بود که به راننده اجازه می دهد از طریق یک اپلیکیشن موبایل، تصاویر دوربین‌های خودرو را در هر زمان و مکانی مشاهده کند. همچنین، دوربین‌های بی سیم که نصب آنها ساده تر است و از طریق وای فای به سیستم خودرو متصل می شوند، کاربرد بیشتری پیدا خواهند کرد. این فناوری ها به تدریج مسیر را برای رسیدن به خودروهای کاملا خودران هموار می کنند.

سوالات متداول درباره سیستم‌های ADAS

در ادامه به برخی از پرسش‌های رایج در مورد سیستم‌های ADAS پاسخ داده شده است:

۱. آیا ADAS فقط در خودروهای لوکس و گران قیمت وجود دارد؟ خیر. در گذشته این سیستم ها فقط در خودروهای لوکس بودند، اما اکنون در بسیاری از خودروهای اقتصادی و میان رده نیز به صورت استاندارد یا آپشن عرضه می شوند.

۲. آیا سیستم‌های ADAS می توانند به طور کامل جایگزین راننده شوند؟ خیر. ADAS فقط «کمک راننده» است و نمی تواند جایگزین راننده شود. این سیستم ها به افزایش هوشیاری و واکنش سریع تر راننده کمک می کنند، اما نظارت و کنترل نهایی همچنان با راننده است.

۳. آیا نصب دوربین‌های متفرقه مانند داش کم، می تواند به سیستم ADAS اصلی خودرو آسیب بزند؟ نصب صحیح داش کم آسیبی به سیستم اصلی وارد نمی کند. اما نصب غیراصولی و دستکاری در سیم کشی می تواند باعث اختلال شود. بهتر است از محصولات معتبر و با کیفیت استفاده کنید.

۴. در صورت خراب شدن سنسورها یا دوربین‌های ADAS، آیا سیستم کار می کند؟ خیر. سیستم ADAS به یکپارچگی تمامی اجزا وابسته است. در صورت خرابی یک قطعه، کل سیستم یا بخشی از آن از کار می افتد و معمولاً با نمایش چراغ هشدار به راننده اطلاع داده می شود.

۵. آیا استفاده از ADAS در شرایط آب و هوایی بد (مثل برف و باران) ایمن است؟ عملکرد ADAS در شرایط آب و هوایی بد ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. سنسورهای رادار در این شرایط بهتر از دوربین ها عمل می کنند، اما با این وجود، همواره توصیه می شود که راننده احتیاط کامل را رعایت کرده و کنترل خودرو را به صورت دستی در دست بگیرد.

سخن آخر

در نهایت، سیستم‌های ADAS  بیش از یک آپشن لوکس هستند؛ آنها یک ضرورت برای افزایش ایمنی و کاهش حوادث جاده ای به شمار می روند. این سیستم ها با استفاده از هوش مصنوعی، دوربین ها، رادارها و سنسورهای مختلف، به راننده کمک می کنند تا در شرایط مختلف تصمیمات بهتری بگیرد و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کند. با توجه به این پیشرفت ها، می توان گفت که دوربین خودرو، دوربین ماشین و سایر اجزای ADAS، نقش اصلی را در شکل دهی به آینده رانندگی ایمن ایفا می کنند.